MyDent Mondzorgcentrum Rotterdam hielp zaterdag 57 patiënten gratis: ‘Gewoon mensen zoals jij en ik’

MyDent Mondzorgcentrum heeft twee algemene praktijken in Rotterdam en Utrecht, naast een orthodontiepraktijk. De actie van zaterdag - met twaalf vrijwilligers, onder wie zeven tandartsen - was het vervolg op de Tandartsdag van 13 maart, vertelt Nora Ennahachi. ‘Die organiseerden we samen met andere tandartspraktijken in Rotterdam, op verzoek van de Sociale Tandarts en de stichting Anders. Ook toen hebben we de hele dag acute mondzorg geboden aan mensen die geen tandarts kunnen betalen.’ 

Ennahachi vertelt dat zij en haar collega’s in maart enorm schrokken van de ernst van de klachten die ze in de stoel kregen. ‘De situaties die wij tegenkwamen waren zo schrijnend, dat ik daarna nog een afspraak heb gemaakt met de Sociale Tandarts. Het bleek dat de nieuwe wachtlijst binnen twee maanden tijd alweer was volgelopen. Daar schrok ik weer zo van dat ik aangaf dat dit wat ons betreft gewoon niet kán. Deze mensen kunnen niet wachten tot de Tandartsdag volgend jaar.’ Ze overlegde nog eens met haar collega’s, waarna ze besloten de dag nog eens in de zomer te herhalen. ‘Dat hebben we dus waargemaakt: de lijst van de Sociale Tandarts hebben we opnieuw helemaal leeg getrokken. Natuurlijk staat die binnen no time weer helemaal vol.’

Het klinkt als dweilen met de kraan open. Is het aantal onverzekerden zo groot?
‘Klopt. Volgens Dokters van de Wereld kunnen 1,5 miljoen Nederlanders de tandarts niet betalen, zoals een grote groep cliënten die onder bewind staat. Voor hun mondzorg zou geld vrijgemaakt moeten worden door de bewindvoering, maar de cliënten zelf weten vaak niet dat dat kan. We zien ook mensen die een enorm probleem hebben met de energielasten, hun hypotheek of slachtoffer zijn van het toeslagenschandaal.’
‘Als je in het weekend je been breekt, kun je naar de spoedeisende hulp, maar voor deze mensen is er niets. Collega-tandartsen denken vaak dat het gaat om daklozen, maar ik zie gewoon mensen zoals jij en ik. Dat kan iedereen overkomen, als je bijvoorbeeld een faillissement meemaakt, in de juridische molen terechtkomt en geen euro meer over hebt. We kregen een stel dat twee dagen niet had gegeten van hun leefgeld, omdat ze pijnstillers moesten kopen.’

Wat zag u in de stoel?
‘Wat we zien is veel tandbederf en tandrot. Wat ooit een gaatje was dat niet behandeld is, heeft zich uitgebreid naar afgebroken elementen, die rot zijn en niet meer te redden. Die moeten direct verwijderd worden. We hebben zaterdag ontelbaar veel kiezen en tanden verwijderd. Echt ontelbaar, we weten het niet hoeveel het er waren. Daarnaast waren er veel gaatjes die we toch nog hebben geprobeerd mee te pakken. Als we dit gaatje nu niet snel even vullen, dan is die tand straks ook aan de beurt, hebben we gezegd.’
‘Verder zagen we veel tandvleesproblematiek gezien, parodontitis, echt ernstige ontstekingen met botverlies. Alleen, dat kunnen we niet in een dag behandelen, want dat vraagt gedragsverandering en preventieve begeleiding. Daarvoor hebben we motivatiebrieven geschreven, met een begroting erbij die de patiënten bij hun bewindvoerders en fondsen kunnen laten zien. Onze tandartsen hebben er alles aan gedaan en voor datgene wat we niet konden doen, willen we andere partijen in beweging krijgen.’

Kreeg u af wat u in de mond aantrof?
‘Absoluut niet. Collega's gaven dat ook heel duidelijk aan: het is acute mondzorg. Het is heel frustrerend dat je alleen kunt behandelen wat enorm veel pijn deed. We hadden een half uur per patiënt, echt heel weinig. Dan moet je mensen weer de deur uit sturen, terwijl je niet klaar bent.’

Wat is voor die patiënten de oplossing? Ze hebben op de eerste plaats een achterstand bij de zorgverzekering. 
‘Dat is heel lastig. De Dokters van de Wereld pleiten voor mondzorg in het basispakket, maar ik ben meer voor een aanvullend pakket voor de groep die het echt niet kan betalen. Als controle en preventie daarnaast wel in de basisverzekering komen, kun je al aan gedragsverandering werken en tijdig de signalering doen om gelden los te krijgen bij bewindvoerders of fondsen. Minister Kuipers zou daar serieus naar moeten kijken. Het gaat niet alleen om daklozen of drugsverslaafden, maar om mensen die iets in hun leven hebben meegemaakt en daardoor de mondzorg niet kunnen betalen.’
‘Daar ligt ook een rol voor de stichtingen, de gemeente en bewindvoerders. Ik heb al met een aantal bewindvoerders gesproken. Als ze een dossier van een nieuwe cliënt ontvangen, laat ze dan ook aangeven waar diegene terecht kan. Ik heb ze gevraagd: “Zien jullie een dossier of een persoon?” Hoe moeilijk is het om iemand vanaf het begin naar de tandarts te sturen en een begroting te vragen? Dat gebeurt nu niet. Wij moeten alle zeilen bijzetten om bij die bewindvoerders het geld los te peuteren.’

Bewindvoerders moeten eerder de patiënt stimuleren om toch die afspraak met de tandarts te maken en een begroting te vragen? 
‘Dat zou de eerste stap zijn, dan word je als bewindvoerder ook niet overvallen. Want de bewindvoerder stippelt een x-bedrag uit dat de cliënt wekelijks mag besteden. Hoe mooi is het als je dat van tevoren weet, zodat je niet hoeft te wachten op die acute noodzorg? Zodat je niet die schrijnende telefoontjes krijgt van een cliënt die zegt: “Ik moet naar de tandarts. Ik heb zo'n pijn.” Al is het maar een deel van die 1,5 miljoen, die we daarmee kunnen helpen. Kijk naar de mens achter de dossiers en niet alleen naar de dossiers en de schuldenlasten die er liggen.’

Welke zorg hebben deze patiënten nodig na de acute zorg? 
‘Op het moment dat je elementen verwijdert uit een kaak, moet er ook iets voor terugkomen, want het kauwvermogen wil je zo optimaal mogelijk houden. Als je één kies mist, dan kan je nog goed kauwen en houd je er geen maagproblemen aan over. Op het moment dat je er zoveel kiezen gaat missen, bestaat de kans op maagklachten. En dan praat je echt over een aanzienlijk kostenplaatje, bijvoorbeeld voor protheses die dan gelukkig nog wel vanuit de basisverzekering vergoed worden.’
‘Maar dat vraagt wel iets van iemand die misschien op jonge leeftijd alle tanden moet missen en met een prothese moet rondlopen. Als je het hebt over implantaten, over kronen, bruggen, heb je het al over een kostenplaatje van gigantische omvang. Het zou zo fijn zijn als we die dingen voor kunnen zijn. En als die mensen weten dat er ruimte is om gezien te worden door de tandarts, om toch al te starten met het vullen van die gaatjes. You are never too small to make a difference. Daar geloof ik in: we beginnen klein, maar ik hoop dat er veel tandartsen zullen volgen.’

Hoe is het om zo’n hele dag met vrijwilligers te werken? 
‘Wij hebben met twaalf collega’s op vier kamers gewerkt, van 9 tot 5 uur, met vrijwillige receptionisten, assistenten, omloopassistenten en tandartsen. Ze deden dat compleet kosteloos en belangeloos. Wij zijn elke zaterdag geopend, dus hebben veel opgeofferd, onze stoelen gesloten en de omzet laten varen. We deden alles gratis: gratis middelen, materialen en hebben preventieve middelen gratis meegegeven, zoals mondspoelingen voor als je kies is getrokken. Dat hebben wij allemaal belangeloos gedaan.’
‘We hebben 57 patiënten geholpen, een half uur per persoon, met zeven behandelaren aan de stoel. Een paar collega’s konden een halve dag werken en anderen de hele dag. Als je de hele dag werkt, is dat heel zwaar, want normaal gesproken doe je ook wel eens een controle, een bespreking of een intake. Als je de hele dag kiezen moet verwijderen, verdoven of gaatjes vullen, dan vraagt dat iets van je. Ik ben enorm gepassioneerd om mensen te helpen, we denken allemaal aan de medemens. Het staat bij ons ook als slogan op de muur: 'Heb je medemens lief'. Daar staat of valt alles mee wat wij doen.’

Links: 

• MyDent Mondzorgcentrum
• Tandartsdag van 13 maart
• Sociale Tandarts
• Stichting Anders
• Dokters van de Wereld