Eerstelijnzorg dreigt vast te lopen: Zet in op innovatie, met hybride zorg en digitale zorg als gamechangers

De E-healthmonitor 2023 laat zien dat hybride zorg, een combinatie van fysieke en digitale (zelf)zorg, een reëel antwoord biedt op deze uitdagingen. Toch wordt het potentieel hiervan nog onvoldoende benut. Ik betoog hier waarom hybride zorg cruciaal is, wat de praktische voordelen zijn en hoe we samen kunnen zorgen voor een toekomstbestendige eerstelijnszorg.

Praktische voordelen

Hybride zorg klinkt abstract, maar de voordelen zijn concreet en tastbaar. Een goed voorbeeld is een 67-jarige vrouwelijke patiënt met diabetes. Dankzij telemonitoring hoeft zij nog maar één keer per jaar naar de praktijk te komen. Thuis meet ze eenvoudig haar waarden, die rechtstreeks worden gedeeld met haar huisarts. Het resultaat? Minder fysieke controles, meer regie voor de patiënt en meer tijd voor de huisarts om om zich te richten op andere zorgtaken en vragen.

Bij de Arts en Zorg Groep werken we aan een toekomst waarin binnen vijf jaar 50% van de zorg voor chronische patiënten digitaal verloopt. Dit hybride model, dat het beste van digitale en fysieke zorg combineert, biedt de ideale balans. Fysieke zorg blijft beschikbaar waar nodig, terwijl digitale tools eenvoudige zorgvragen afhandelen en administratieve druk verlagen. Dit biedt patiënten sneller toegang, beter overzicht en zorgverleners meer ruimte voor complexe casussen.

Wat houdt hybride zorg tegen?

Hoewel de voordelen duidelijk zijn, blijkt uit de E-healthmonitor dat slechts 30% van de huisartsen telemonitoring toepast. Veel patiënten blijven onbekend met digitale tools zoals persoonlijke gezondheidsomgevingen (PGO’s) of staan er huiverig tegenover. Daarnaast kampen zorgverleners met technische obstakels, zoals de integratie van digitale systemen met bestaande zorgprocessen, en een gebrek aan vertrouwen in nieuwe technologieën. Ook zorgen over privacy en gegevensbeveiliging spelen een belangrijke rol bij de acceptatie van digitale zorg. Er is dus meer nodig dan alleen technologische innovaties: we moeten ook investeren in vertrouwen en transparantie.

Slimme inzet van hybride zorg en artificial intelligence

Door digitale zorg gericht in te zetten, kunnen eenvoudige vragen sneller worden afgehandeld. Dit geeft zorgverleners meer tijd voor spoed en complexe zorg. Arts en Zorg laat zien dat dit mogelijk is: met minder druk op fysieke spreekuren wordt de toegankelijkheid voor alle patiënten verbeterd. Zo kunnen patiënten sneller geholpen worden, wat bijdraagt aan het verlichten van de werkdruk op huisartsenpraktijken. Uit intern onderzoek blijkt dat de inzet van hybride zorg de druk op huisartsen en doktersassistenten fors kan verlagen omdat tot 75% van de zorgvragen online kan worden beantwoord. Een sprekend voorbeeld hiervan is de implementatie van een AI-klachtenchecker, die patiënten in staat stelt hun symptomen in te voeren en direct advies te krijgen over de urgentie en mogelijke vervolgstappen. In de praktijk betekent dit dat een patiënt met bijvoorbeeld keelpijn niet onnodig een fysieke afspraak hoeft te maken, maar via de AI-checker wordt doorverwezen naar zelfzorgadvies of een e-consult. Dit zorgt niet alleen voor een efficiëntere triage, maar biedt ook zorgverleners meer tijd om zich te richten op patiënten die écht directe aandacht nodig hebben.

Scholing en ondersteuning voor zorgverleners

Zorgverleners moeten technologie vertrouwen en effectief gebruiken. Dit vraagt om scholing in digitale vaardigheden en gebruiksvriendelijke systemen die werkdruk verlagen in plaats van verhogen. Bij de Arts en Zorg Groep ontwikkelen we samen met partners gerichte trainingen en tools die aansluiten op de behoeften van zorgverleners. Ook wordt er gewerkt aan het verbeteren van de technische infrastructuur, zodat zorgverleners met meer vertrouwen digitale zorg kunnen inzetten.

Patiënten meenemen in de verandering

Voor patiënten zijn vertrouwen en gemak essentieel. Heldere communicatie en begeleiding bij digitale tools, zoals PGO’s, kunnen hen helpen de voordelen van hybride zorg te ervaren. Denk aan introducties op maat en laagdrempelige support. Daarnaast moeten patiënten goed geïnformeerd worden over de privacy- en beveiligingsmaatregelen die worden getroffen bij het gebruik van digitale zorg. Dit helpt hen de stap naar digitale zorg gemakkelijker te maken.

Samen bouwen aan de zorg van morgen

Hybride zorg is geen doel op zich, maar een middel om de kracht van de eerstelijnszorg te behouden. Het vraagt om een gezamenlijke inspanning van zorgverleners, beleidsmakers en technologieontwikkelaars. Laten we nú investeren in slimme oplossingen die de zorg toekomstbestendig maken. Zo bouwen we aan een zorgsysteem dat niet alleen toegankelijker wordt, maar ook duurzaam is in het licht van toekomstige uitdagingen.
Bij de Arts en Zorg Groep hebben we een heldere stip op de horizon: binnen vijf jaar willen we dat minstens de helft van de chronische zorg digitaal verloopt, ondersteund door een hybride model dat kwaliteit en toegankelijkheid waarborgt. We kunnen dit niet alleen. Ook andere zorginstellingen, beleidsmakers en technologieontwikkelaars moeten de handen ineenslaan om de impact van hybride zorg te vergroten. Samen kunnen we deze visie werkelijkheid maken en een toekomst bouwen waarin zorg altijd dichtbij blijft, fysiek én digitaal.

Over Paulus Lips

Paulus Lips is huisarts en bestuurder bij de Arts en Zorg Groep. Sinds juni 2024 is hij ook bestuurslid bij brancheorganisatie InEen, waar hij zich inzet voor versterking en innovatie binnen de eerstelijnszorg. Met zijn jarenlange ervaring als huisarts in de Amsterdamse Jordaan en diverse bestuurlijke rollen, combineert hij praktische kennis met een vooruitstrevende visie. Zijn missie? De zorg toegankelijk, efficiënt en menselijk houden – voor iedereen.

Links:

• Arts en Zorg
• Arts en Zorg introduceert Gezond.nl: Digitale toegangsroute tot eerste lijn die de huisarts ontzorgt, 4 september 2024
• Sanne van Duin (Arts en Zorg) over de ‘digital first’-praktijk: ‘DocLine zet zich in voor toekomstbestendige huisartsenzorg’, 25 oktober 2021
• E-healthmonitor 2023
• AI-klachtenchecker