Meer grip op het overnameproces: de vier fases van praktijkovername

Fase 1 Praktijkscreening en inventarisatie

Stel: je bent werkzaam bij een praktijk en hebt het aanbod gekregen om de praktijk over te nemen. Of je bent in contact gekomen met een makelaar die praktijken aanbiedt. Zo maar wat mogelijkheden die zich kunnen voordoen. Welke stappen ga je dan zetten? 

• Praktijkscreening: Je wilt graag weten wat voor soort praktijk het is. Hoe groot is de praktijk? Hoe ziet het patiëntenbestand eruit? Wat is de innovatiegraad en met welke apparatuur wordt gewerkt? Is het een moderne praktijk en hoe oogt de website? Waar staat de praktijk? Wie zijn de concurrenten? Deze fase begint met een praktijkverkenning, het inventariseren van de vragen die je hebt en de stukken die je graag wilt ontvangen. Werk je al bij de praktijk dan is deze fase natuurlijk makkelijker te doorlopen dan wanneer de praktijk nieuw voor je is.
   
• Financiële screening: Vervolgens is het zinvol om naar de financiële kant van de praktijk te kijken. Is de praktijk winstgevend? Hoeveel omzet wordt er gemaakt en door wie? Waaruit bestaat de omzet en zijn er nog bijzonderheden? Hiertoe heb je inzicht in de jaarrekeningen nodig. Andere vragen zijn: hoe ziet de ondernemingsstructuur eruit? Wordt er met meerdere zorgverleners samengewerkt? Wie zijn de stakeholders? Hoe ziet het personeelsbestand eruit?
   
• Screening van de overnamesom: Ligt er al een vraagprijs of overnamesom, dan is het verstandig deze te beoordelen. Is de vraagprijs marktconform en kan deze worden onderbouwd met de huidige staat en winstgevendheid van de praktijk? Is er sprake van een bovengemiddeld resultaat die de (goodwill) overnamesom rechtvaardigt? 

Na fase 1 heb je een goed beeld van de praktijk en kun je goed inschatten of je een volgende stap wilt zetten in het proces. Het kan ook zijn dat je erachter komt dat de administratie een rommel is, de apparatuur verouderd is of de praktijk niet meer voldoet aan de huidige richtlijnen. Dat maakt dat je na deze fase kunt beoordelen of je het traject wilt afsluiten of het juist als uitdaging ziet om een volgende stap te zetten.

Fase 2 Haalbaarheid

Het begint verder te kriebelen en je wordt warm van de gedachte de praktijk over te nemen. Je hebt hier al ideeën over en ziet kansen en uitdagingen. Maar is de overname wel haalbaar? In deze fase is het van belang dit zakelijk en privé door te rekenen.

• Zakelijke haalbaarheid: Het is verstandig om een adviseur in de arm te nemen die je helpt met het doorrekenen van de overname. Het is van belang de exploitatie van de praktijk na de overname door te rekenen. Hoe ziet de exploitatie er dan uit? Is deze winstgevend? En welke arbeidsbeloning zou jij eruit kunnen halen? Ga je dit alleen doen of samen met een ander, bijvoorbeeld een studievriend of -vriendin? En is de kasstroom voldoende om de benodigde financiering – rente en aflossing – terug te betalen aan de bank? Neem hierbij ook de gevolgen van de Wtza mee (vergunningsaanvraag en wijze van overname).
   
• Haalbaarheid privé: Tevens is het van belang om te kijken naar je privé-situatie. Wat zijn je vaste en variabele lasten voor je privé? En welke inkomsten heb je nodig om privé rond te kunnen komen? 
   
• Ondernemingsplan: Nu je een goed beeld van de praktijk hebt gekregen en op hoofdlijnen hebt berekend of de overname voor jou haalbaar is, is het van belang te starten met het vastleggen van je ondernemingsplan. Begin met je doel, je wensen, hoe je tegen de patiëntenzorg aankijkt, wat voor jou belangrijk is en hoe jij je gaat onderscheiden. Dit hoeft niet met heel veel woorden. Het plan helpt je om te structureren in je hoofd en de juiste accenten te leggen. 

Na fase 2 weet je of de overname financieel haalbaar is. Kun je de overnamesom terugverdienen? Hoe lang ben je daar mee bezig? Je weet of je je in privé geen zorgen hoeft te maken en of je wel rond kunt komen. Als je een partner hebt, dan kun je hem of haar geruststellen. 

Fase 3 Onderhandeling

Nu begint een spannende fase, de fase van onderhandeling. Maar gelukkig heb je hiervoor een adviseur, zodat je niet zelf hoeft te onderhandelen met je huidige werkgever, opdrachtgever of toekomstige maat. Deze fase bestaat uit twee momenten: de fase van onderhandeling en de fase van contractvorming.

• Onderhandeling: In sommige gevallen is er een verkoopmemorandum aanwezig, zodat je weet wat de vraagprijs is en welke zaken (patiënten, apparatuur, voorraad, onroerend goed) er worden aangeboden. Soms is dit ook niet bekend en zul je zelf met een openingsbod moeten komen. Hiertoe wordt er een biedingsvoorstel opgemaakt en starten de onderhandelingen over de over te nemen zaken, de koopsom en de condities. Belangrijk is namelijk niet alleen te onderhandelen over de koopsom, maar ook over de voorwaarden, zoals betalingscondities en voorbehouden.
   
• Contractvorming: Is er overeenstemming over de koopsom en de condities, dan dienen de afspraken te worden vastgelegd in een overeenkomst van praktijkoverdracht. Afhankelijk van de afspraken kan dit gebeuren door de koper of de verkoper, vaak in samenspraak met een jurist. 

Van harte gefeliciteerd, de koop is gesloten. Je bent de trotse eigenaar of mede-eigenaar van de praktijk! 

Fase 4 Financieringsaanvraag

Nu nog naar de bank. Om de koopsom te financieren zal vaak vreemd vermogen aangetrokken moeten worden. Natuurlijk kun je eigen geld inbrengen of geld lenen bij familie en vrienden. Maar in de meeste gevallen zul je naar de bank moeten. De bank is graag bereid om je te financieren. 

Gelukkig heb je al een eerste aanzet gemaakt met het schrijven van het ondernemingsplan en de financiële onderbouwingen. In deze fase worden deze meer in detail uitgewerkt.

Van belang is om de volgende stukken op te maken. 

• Investeringsbegroting en financieringsbehoefte: wat gaat de overname kosten en wat heb je aan financiering nodig. 
• Exploitatieprognose en balansprognose: is de overname rendabel, wat levert het op? 
• Liquiditeitsprognose: kun je vanuit de exploitatie de rente en aflossing aan de bank betalen?
• Privébegroting: ben je in staat om in privé rond te komen? En welke risico’s moet je privé nog afdekken (bij overlijden, arbeidsongeschiktheid en dergelijke)?

De adviseur/accountant zal bij de op te maken financiële prognoses een samenstellingsverklaring afgegeven, waarop de bank kan steunen voor de afgifte van het offertevoorstel. Uiteindelijk leidt het offertevoorstel tot een financieringsovereenkomst. Het kan zinvol zijn om de financieringsaanvraag bij meerdere banken uit te zetten. 

Kortom: verdeel de overname in fasen

Droom je ook wel eens van een eigen praktijk? Met dit artikel heb ik je meegenomen in de vier fases van het overnametraject: praktijkscreening en inventarisatie, haalbaarheid, onderhandeling en financiering. Ik hoop je daarmee inzicht gegeven te hebben in het proces van overname door deze in kleine behapbare stukjes te verdelen. Zet jij de volgende stap in het overnameproces? 

Over de auteur: Harro de Haan

Vanuit de Branchegroep Zorg van Visser & Visser begeleiden wij veel praktijkaankopen. Voor meer informatie kun je met mij contact opnemen. Harro de Haan, accountant en adviseur Branchegroep Zorg van Visser & Visser, hrdehaan@visser-visser.nl of 06 – 10 37 28 66.

Voor de fiscale aandachtspunten bij de start of overname van een praktijk verwijzen wij graag naar ons artikel via deze link: Fiscale aandachtspunten bij de start van uw praktijk | MedischOndernemen

Links: Visser & Visser Zorg en Harro de Haan