eHealth: handig of kwakzalverij?

dinsdag 28 juni 2016
timer 4 min
De eHealth-toepassingen schieten als paddenstoelen uit de grond maar de kwaliteit ervan is meestal moeilijk te bepalen. Reden om eHealth dan maar links te laten liggen? Nee, er zijn steeds meer manieren om een goede keuze te maken.

Miljoenen Britten zullen medische apps en zelfmeetapparatuur gaan ontvangen van de NHS, het Britse publieke gezondheidsstelsel. Dat maakte de NHS vorige week bekend. Tegelijkertijd liet de baas van de grootste Amerikaanse artsenorganisatie een ander geluid horen. Hij ziet eHealth als de  moderne equivalent van ‘snake oil’, ofwel digitale kwakzalverij. Het geluid uit Amerika kan makkelijk worden bestempeld als behoudend en niet van deze tijd, maar het stelt wel iets aan de orde. We hebben enorm hoge verwachtingen van eHealth en technologie in de zorg, maar we hebben nauwelijks inzicht in de kwaliteit daarvan. We weten vaak niet of het werkt of wat de risico’s zijn.


Klassieke onderzoeksmethoden, zoals de RCT (randomized controlled trial), blijken niet geschikt om eHealth-toepassingen mee te beoordelen. Bijvoorbeeld omdat je het niet kunt vergelijken met ‘placebo-eHealth’. Of omdat tegen de tijd dat het onderzoek is voltooid, een app alweer dusdanig is veranderd dat de onderzoeksresultaten al voor publicatie achterhaald zijn. Bovendien hebben sommige eHealth-toepassingen zoveel impact op hoe zorg wordt geleverd, dat het te complex wordt om wetenschappelijk te beoordelen of het effect komt door de toepassing of door de organisatorische verandering (of beide).

 

Aan eHealth hangt een prijskaartje. Iemand moet dat betalen en die iemand – of dat nu overheid, zorgverzekeraar of de patiënt zelf is – verwacht dan wel waar voor zijn geld. Gebrek aan bewijs is daarbij een flinke drempel voor professionals en anderen voor het grootschalig inzetten van eHealth. Eerst zien, dan geloven. Laat ik dat direct nuanceren: er zijn ook andere drempels, zoals financiering en de fragmentatie van de zorg. 

 

Effectiviteit, risico en privacy
We zullen scherp moeten krijgen hoe het met de kwaliteit van eHealth staat. Kwaliteit bij eHealth draait in de kern om effectiviteit, risico en privacy. Op deelgebieden is daar wel onderzoek naar gedaan, maar effectiviteitsonderzoek is heel beperkt voorhanden. En welk soort eHealth nemen we onder de loep? Het maakt veel uit wat voor apparaat of toepassing je beoordeelt. Voorstelbaar is dat eHealth-toepassingen die meer risico’s introduceren ook uitgebreider worden onderzocht op effectiviteit. En wie stelt de vraag naar kwaliteit? Deze kan voor elke partij in ons stelsel anders worden ingevuld. Een zorgverlener beoordeelt kwaliteit anders dan een patiënt. En voor een zorgverzekeraar tellen weer andere zaken zwaarder.

 

Gegeven die complexiteit is het niet verwonderlijk dat er nog geen duidelijk beeld is van hoe het met de kwaliteit van eHealth staat. Er gebeurt overigens genoeg op dat vlak. In de wetenschappelijke wereld wordt gezocht naar onderzoeksmethoden die beter passen bij eHealth. Daarnaast zijn er diverse initiatieven die overzicht geven. Denk bijvoorbeeld aan de GGD Appstore, de recent vernieuwde website Digitale Zorg Gids, maar ook het overzicht van gevalideerde e-mental health-toepassingen voor psychische klachten van het Trimbos Instituut.

 

Wil je dus weten of een medische app of toepassing veilig en effectief is, dan ben je aangewezen op meerdere bronnen. En soms zijn er geen andere mogelijkheden dan afgaan op de ervaringen van anderen. Is dat genoeg? In een aantal gevallen niet, bijvoorbeeld als er grote risico’s zijn bij het gebruiken van een toepassing. Maar dat is lang niet altijd het geval. Wie uit eten wil, vraagt aan vrienden of ze een goed restaurant weten. Of je kijkt op sites als Iens, en als je meer deskundigheid van de reviewer verlangt, in de Michelin Gids. In veel gevallen hoeft het voor eHealth niet veel ingewikkelder te zijn dan dat. En gezond verstand kan, net als bij het Amerikaanse ‘snake oil’, geen kwaad.


Jaco van Duivenboden is senior adviseur bij Nictiz Deze zomer publiceert Nictiz samen met Zorginstituut Nederland een white paper over de evaluatie van kwaliteit bij eHealth.

 

Handige links: 


Reactie toevoegen

Beperkte HTML

  • Toegelaten HTML-tags: <a href hreflang> <em> <strong> <cite> <blockquote cite> <code> <ul type> <ol start type> <li> <dl> <dt> <dd> <h2 id> <h3 id> <h4 id> <h5 id> <h6 id>
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.
  • Lazy-loading is enabled for both <img> and <iframe> tags. If you want certain elements skip lazy-loading, add no-b-lazy class name.
eHealth: handig of kwakzalverij?

Meer artikelen met dit thema

Huisartsen met elkaar in gesprek op Dag van de Praktijkhouder
flash_onNieuws

Huisartsen met elkaar in gesprek op Dag van de Praktijkhouder

4 jun 2015 timer4 min
Afgelopen dinsdag 2 juni vond in Soest de eerste editie van de Dag van de Praktijkhouder voor Huisartsen plaats.…
Lees verder »
Presentaties Dag van de Praktijkhouder voor Huisartsen
flash_onNieuws

Presentaties Dag van de Praktijkhouder voor Huisartsen

4 jun 2015 timer1 min
Op 2 juni vond de Dag van de Praktijkhouder voor Huisartsen plaats. Bij deze de presentaties zoals ze gegeven zijn…
Lees verder »
Zorgsector laat tot 6,1 miljard euro per jaar liggen
flash_onNieuws

Zorgsector laat tot 6,1 miljard euro per jaar liggen

1 jun 2015 timer2 min
Door bestaande ICT-initiatieven sectorbreed toe te passen, zijn besparingen tussen de 2,9 en 6,1 miljard euro per…
Lees verder »

ROHA Amsterdam start met Health Communicator

28 mei 2015 timer1 min
De ROHA Amsterdam heeft besloten breed in te zetten op zorg voor anderstaligen en laaggeletterden, door inzet van…
Lees verder »
Patiënten willen Persoonlijk Gezondheidsdossier
flash_onNieuws

Patiënten willen Persoonlijk Gezondheidsdossier

21 mei 2015 timer2 min
Patiënten willen graag zelf online hun medische gegevens inzien om zo de kwaliteit van hun behandeling te verhogen…
Lees verder »
VPHuisartsen eist einde privacyschending van patiënt
flash_onNieuws

VPHuisartsen eist einde privacyschending van patiënt

20 mei 2015 timer2 min
Doordat er zoveel gegevens aan de verzekeraar overhandigd moeten worden, zijn behandelaars van mening dat het…
Lees verder »
De 20 beste health apps van 2015
flash_onNieuws

De 20 beste health apps van 2015

23 apr 2015 timer1 min
De jury van de Health app award heeft twintig apps geselecteerd uit alle inzendingen voor de Health app award 2015…
Lees verder »
'Online huisarts (nog) niet populair in Nederland'
flash_onNieuws

'Online huisarts (nog) niet populair in Nederland'

24 mrt 2015 timer3 min
Nog maar weinig Nederlanders maken gebruik van online mogelijkheden om in contact te treden met hun huisarts.…
Lees verder »