Er komen steeds meer berichten van mensen die lang ziek blijven na Covid-19-infectie. Het Engelse CBS stelde vast dat na vijf weken nog 21% van de mensen symptomen heeft en na twaalf weken nog ongeveer 10%. Na twaalf weken spreekt het Nederlandse RIVM van ‘Long Covid’. Deze maand start het instituut een vervolgstudie bij duizend mensen die de ziekte doormaakten. ‘Ook voor jongeren is Covid geen onschuldig ‘griepje’ en treden er vaak langdurige complicaties op.’ Door Thieu Heijltjes.
Long Covid: geen onschuldig griepje
donderdag 8 april 2021
4 min
Op 23 december 2020 werd Yvonne (51) ziek. Op 26 december testte ze Covid-19 positief. Aanvankelijk leek het ziek zijn wel mee te vallen, maar op 31 december ging het niet meer. Kort van adem, geen stem, hoofdpijn en pijn op de borst. Het was even kritisch, maar het lukte net zonder opname. Ondertussen moest het gezin verder, zat haar man met een gebroken ellenboog en zorgde ze zelf voor haar gezin.
‘Oud mens geworden’
Op 12 januari probeert ze haar werk te hervatten met een uurtje per dag vanuit huis. Dat lukt al snel niet meer. Ze kan zich niet goed concentreren. Normaal kent ze alle klanten uit het hoofd en regelt veel tegelijkertijd. Het gaat steeds minder, ze krijgt hoofdpijn en pijn op de borst als ze iets te veel doet. Bij veel prikkels is het nog erger. Haar hoofd doet niet meer wat zij wil. Ze zegt: ‘Ik ben een oud mens geworden’. Zelfs gezellig met iemand koffie drinken is vermoeiend.
Yvonne kan na drie maanden nog steeds niet werken. Gelukkig begrijpt haar baas het goed en zij verwacht haar niet terug voor de zomer. Haar huisarts stuurt haar door naar de fysiotherapie, logopedie en de ergotherapie. Als patiënt weet je niet waar je grenzen bij Long Covid liggen en de fysiotherapeut weet dat ook niet. Die wil grenzen verleggen, motiveert om door te zetten en wil resultaat op korte termijn. Dat blijkt niet te lukken en je situatie als patiënt ziet er steeds hopelozer uit.
‘Over grenzen’
Yvonne meldt zich bij het Centrum voor SOLK in Sittard voor specifieke Long Covid begeleiding. Ze merkt dan dat ze steeds maar weer over haar grenzen is gegaan. Dat werkt eerder ziekmakend dan herstellend. In Sittard leert ze haar grenzen te respecteren. Bij belasting mag de hartslag niet boven de 100 en de saturatie niet onder de 95%. Wat vooral werkt is het dagboek, dat ze bij moet houden. Iedere dag begint ze met een inschatting hoeveel ze na een nacht slapen is opgeknapt. Noteren van haar energie op een schaal van 0 tot 100. Dat maakt de ziekte concreet. Daar kan ze mee leven en geeft haar hoop op herstel.
Reden om Bert Kallen van het Centrum voor Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) te interviewen. Hij studeerde fysiotherapie en psychologie en is al jaren actief op het grensvlak van somatische en mentale ziekten. Hij maakt een gedreven en bevlogen indruk als hij uitlegt wat het succes van het centrum bepaalt. Kallen is thuis in de modernste inzichten in neurofysiologie, neurobiologie en de allostase-theorie. Hij is schrijver van het boek ‘Grip op SOLK’, samen met Monique Pennings.
‘Beweeg- en gedragsprogramma’
Het Centrum voor SOLK pakt problemen aan via een gecombineerd beweeg- en gedragsprogramma, begeleid door een fysiotherapeut, een psycholoog en andere hulpverleners. Het doel is om met zelfmanagement en ‘zelf actie’ te komen tot herstel en weer controle over klachten te krijgen. De gebruikte modules zijn er op gericht om de mentale en fysieke veerkracht te operationaliseren. Zo kan iemand weer actief zijn in werk en andere activiteiten.
Kallen legt mij uit dat de gangbare revalidatietechniek van het steeds opvoeren van de belasting (‘graded activity’) bij Long Covid niet werkt. Daarbij gaat het vooral over inspanningstolerantie. Als iemand door fysieke en mentale inspanning boven zijn lichamelijke of mentale belastbaarheid uit gaat, treden er klachten op. Je voelt je ziek, hebt koorts, spierklachten, concentratieproblemen en neurovegetatieve klachten zoals klam zweten en buikklachten. Dat moet je vermijden.
‘U-vormige herstelrespons’
Hij vertelt dat er op prikkels een U-vormige herstelrespons volgt, die je moet respecteren. Dat wil zeggen dat heel het lichaam eerst moet herstellen, voordat iemand zich weer kan belasten. Dat doen Kallen en zijn medewerkers via het monitoren van de inspanningsfysiologie. Veel aandacht is er voor ademhaling, saturatie, hartritme, mindfullness, aandachtstraining en het dagelijks bijhouden van de energiebalans en prikkelmanagement in een dagboek.
Kallen vertelt dat overbelastingsymptomen ontstaan wanneer ons menselijk aanpassingssysteem te kort schiet. Dat systeem is als biologische aanpassing in onze evolutie ontstaan om te overleven. Na Covid-19 raken zowel het centrale zenuwstelsel als de perifere regulatoren zoals het hormoon-, het immuun- en vegetatieve systeem uit hun evenwicht. Via energie- en prikkelmanagement wordt op verantwoorde wijze naar een herstel van die balans gewerkt. Via psycho-educatie en training leren patiënten beter om te gaan met hun mogelijkheden.
‘Geen griepje’
Bij het Centrum voor SOLK komen nu wekelijks vijftien tot twintig veelal jonge patiënten, met wie mooie resultaten worden geboekt. De acht mensen die in november 2020 begonnen met de behandeling, worden nu langzaam aan naar werk begeleid. Bij het centrum gaat men er van uit dat na een dag volledig functioneren, het herstel de volgende dag minimaal 75 (op de schaal van 0 tot 100) moet zijn om het werk weer te kunnen hervatten.
Kallen denkt dat het Centrum voor SOLK op dit moment het enige instituut in Nederland is, dat zo werkt. Het is fijn dat in de Long-Covid-zorg door de Nederlandse overheid 50 consulten worden vergoed. Het veelvuldig optreden van Long Covid onderstreept het belang om de hele populatie zo veel mogelijk te vaccineren. Ook voor jongeren is Covid geen onschuldig ‘griepje’, maar treden er langdurige complicaties op die een deskundige begeleiding nodig hebben.
Door Thieu Heijltjes | MedischOndernemen
Links:
Waarom hier weer 'griepje' noemen in dit artikel. Overal hoor je verhalen over kanttekeningen die bij het narratief en beleid worden geplaatst. Mensen die kritische vragen stellen worden door de mainstream maar al te graag weggezet als wappie. En wappies zouden het hebben over een griepJE. Nu heb ik vaak kritische berichten gelezen, maar nooit werd het woord griepje gebruikt.
Waarom in dit artikel wel. Is de schrijver een beetje wappie, soms?
Ingediend door Roland (niet geregistreerde gebruiker) op do, 08/04/2021 - 19:12
Het staat inmiddels vast dat coronapatiënten te maken krijgen met een overmaat endogeen koolmonoxide, als gevolg van een overactief immuunsysteem. De symptomen die bij 'long covid' optreden, zijn dan ook bekend uit de literatuur over chronische vergiftiging door koolmonoxide, dus daarop zou de behandeling zich moeten richten. Uiteraard moet eerst worden vastgesteld hoe ernstig de situatie is, wat kan met een ademtester die binnen enkele minuten de uitslag geeft. Helaas hebben artsen vrijwel noot zo'n handig en levensreddend apparaatje.
Ingediend door René van Slooten (niet geregistreerde gebruiker) op vr, 09/04/2021 - 08:41
Reactie toevoegen