Arjan Karens (Philips): ‘Geef digitale zorg meer een plek in processen en protocollen’

Arjan Karens publiceerde onlangs een artikel getiteld: Zes ongemakkelijke waarheden over de toekomst van de eerste lijn. Hij constateert daarin dat de digitalisering van de zorg een proces is dat nogal eens gepaard gaat met symptoombestrijding. Kijk naar wat er tijdens de coronacrisis gebeurde, schrijft hij: zorgverleners hadden behoefte aan software om te kunnen videobellen met hun patiënten.

 

 

Praktijkhoudersdag Digitalisering & Regionalisering op 7 november

 

Karens signaleert onder meer regionalisering als belangrijke trend in de zorg. Het ontstaan van zorggroepen heeft deze regionalisering in de eerste lijn in gang gezet. Samenwerking tussen verschillende zorgverleners in de regio wordt steeds belangrijker en technologie kan helpen bij het verbinden van de diverse zorgaanbieders, bij het schetsen van een integraal beeld van de patiënt en het uitwisselen van data. ‘Makkelijker gezegd dan gedaan, want elk stukje van de zorgketen werkt met eigen systemen die niet of nauwelijks met elkaar kunnen communiceren’, stelt hij.

 

2020 moest het jaar van de samenwerking worden. Hoe staat het daarmee?  Arjan Karens: ‘Het was een hartgrondige wens van mij toen ik dat zei. Samenwerking moet, dat laat de coronacrisis zien. Er zijn al veel goede voorbeelden, kijk naar hoe Ziekenhuis Bernhoven en huisartsen van zorggroep Synchroon samenwerken. Dat soort voorbeelden moeten we meer een pluim geven in plaats van focussen op waar samenwerking niet lukt.’

 

Digitalisering is cruciaal, benadrukt Karens. ‘Zorg voor een patiënt kun je niet in mootjes hakken. En toch gebeurt dit binnen de it-omgeving van de gezondheidszorg wel. Elk stukje van de zorgketen heeft zijn eigen bronsysteem, waar de gegevens van de patiënt in staan en die niet met elkaar communiceren. We moeten toe naar een system of engagement , dat wil zeggen een systeem dat de interactie en samenwerking met mensen op de voorgrond zet.' 

 

'Dergelijke systemen willen wij verder stimuleren. Dat komt nu lastig en te langzaam van de grond, omdat de bronsystemen qua architectuur verouderd zijn. Gelukkig heeft de overheid een aantal versnellingsprogramma’s in werking gezet, zoals OPEN (het vierjarige versnellingsprogramma van InEen, LHV en NHG om huisartsen te helpen bij het veilig online delen van medische gegevens met hun patiënt, red.). Ik zie het als de verantwoordelijkheid van leveranciers om samen op te trekken en aan te sluiten op de standaarden die ontwikkeld worden en die meerwaarde bieden voor patiënt én professional.’

 

Dankzij de mogelijkheden van e-health kunnen mensen met een chronische aandoening zelf thuis bepaalde metingen doen en kan de arts of ondersteunend personeel vanaf een afstand begeleiden en monitoren. Ze hoeven dan niet meer zo vaak naar de praktijk te komen voor controle. Dit helpt om de werkdruk van huisartsen en praktijkondersteuners te verlichten, mits het goed en op schaal ingericht wordt.

 

Karens wijst op onderzoek van Branddoctors. Daaruit blijkt dat 75% van de Nederlanders een videoconsult een goed alternatief vindt voor het fysieke consult. Na videobellen ervaren te hebben, zijn ze positiever dan ze op voorhand hadden verwacht. ‘Een mooi voorbeeld vind ik patiënten met een stabiele cardiovasculaire aandoening die via e-health aan zelfmanagement doen. Ze hebben deze vorm van digitale zorg met hun zorgverlener als persoonlijk ervaren, ondanks dat het contact niet fysiek plaatsvond. Het ging erom dat ze contact hadden op het moment dat ze elkaar nodig hadden, dat gold ook voor de praktijkondersteuner.’

Omarm digitalisering, zegt Karens. ‘Ineens moesten zorgverleners door corona snel omschakelen en gaan beeldbellen zonder dat er een visie of strategie aan ten grondslag lag. En hun hele team moest er in mee gaan. Het is een cultuurverandering. Gelukkig laten huisartsen zich steeds meer ondersteunen, maar sommigen hebben koudwatervrees. Digitalisering is meer dan beeldbellen. Bekijk het vanuit het perspectief van de patiënt, die wil meer zeggenschap over hoe en wanneer hij contact heeft met zijn arts en hij wil meer regie over zijn eigen zorgproces. Daar moet de it-omgeving wel op zijn voorbereid.’

Ook Karens ziet dat zorgverleners de neiging hebben om weer terug te vallen in hun oude manier van werken. ‘Dat is jammer, want patiënten hebben het als waardevol ervaren. Digitale zorg is nog onvoldoende ingebed in protocollen en richtlijnen en in processen. Het helpt als beroepsorganisaties of een wetenschappelijke vereniging als het NHG , daarin stappen zetten.’  Hij realiseert zich dat het niet gemakkelijk is om in een regio met zoveel diverse partijen tot een regionaal gedeelde visie en aanpak te komen. ‘Maar ga beginnen, laat enkele partijen het voortouw nemen vanuit een heldere visie. Wachten op méér IT is niet de oplossing.’

Karens ondersteunt het pleidooi van Zorgverzekeraars Nederland (ZN) voor een non-concurrentiële basisinfrastructuur. Dat is nodig om de digitale versnippering in de zorg te stoppen en de gegevensuitwisseling te versnellen. ‘Ik vergelijk het met het wegendek. Met onze verschillende wensen en behoeftes moeten we daar toch allemaal veilig op kunnen rijden. Zo’n basisinfrastructuur moet er ook in de zorg komen, we moet tempo maken.’

 

De boodschap van Karens luidt: ‘Er is al zoveel techniek. Er is geen weg meer terug. Kijk naar de goede voorbeelden die er zijn. Leer van elkaar en ga niet opnieuw het wiel uitvinden. Hou de trends in het achterhoofd, zodat je beter keuzen kunt maken in de technologie die zorgverleners in de eerste lijn ondersteunt bij het leveren van goede zorg. Hou bij de keuze voor technologie rekening met de situatie over een paar jaar.’

 

 

• • Philips VitalHealth, 'Zes ongemakkelijke waarheden over de toekomst van de eerste lijn'
  • MedischOndernemen,  Huisarts Bart Timmers over beeldbellen: ‘Als je een online agenda aanbiedt, kun je ook je beeldbelspreekuur houden’
  • MedischOndernemen,  Prachtige Praktijk van fysio Jan-Gert Medendorp: ‘Als je de relatie centraal stelt, maakt dat fysiotherapie superleuk’
  • MedischOndernemen,  Jasper Schellingerhout: ‘Praktijkmanagers kunnen het personeel enthousiast maken voor e-health’
  • MedischOndernemen,  'Beeldbellen met ArtsOnline helpt de druk op de huisartsenzorg te verlichten'
  • Plus Magazine,  ‘Beeldbellen werkt bijna net zo goed als een persoonlijk gesprek’