Met drie maten heeft huisarts Martijn van der Waart een praktijk in de nieuwbouwwijk Slangenbeek in Hengelo. Ze zijn een nieuwe weg ingeslagen en gaan werken volgens het concept van Positieve Gezondheid en Welzijn op Recept. De uitkomsten van hun pilot zijn veelbelovend. ‘Sommige patiënten ervaren een beter mentaal welbevinden. Ik hoop dat we door goed te meten straks met harde data kunnen staven dat deze aanpak gepastere zorg oplevert.’
Huisarts Martijn van der Waart: ‘Uitkomsten van pilot Positieve Gezondheid zijn veelbelovend’
donderdag 24 september 2020
7 min
Huisarts Martijn van der Waart: ‘Uitkomsten van pilot Positieve Gezondheid zijn veelbelovend’
'Moet ik zo verder werken als huisarts?' Die vraag stelde Martijn van der Waart zichzelf toen hij circa tien jaar als huisarts praktijk voerde. ‘Ik constateerde dat ik aan het einde van de dag helemaal geen energie meer had. ik voelde een onvermogen om als huisarts niet te kunnen bieden aan mijn patiënten wat ze wel nodig hebben. Ik draaide productie, had korte consulten en zag gemiddeld 25 à 30 patiënten per dag. Ik hoorde snel hun klacht aan, stelde een diagnose of verwees door en koos een behandeling.'
Reactieve opstelling
'Alles was steeds gericht op de klacht en het snel fixen ervan, wat een reactieve opstelling was. Ik ben huisarts met ziel en zaligheid, maar dit was het niet. Het leidde bij mij soms tot moedeloosheid, zeker als ik sommige patiënten weer zag zitten in de wachtkamer. Ik sprak hierover met Erwin Tappel, fysiotherapeut van fysiopraktijk De Driesprong met wie ik al jaren samenwerk in de wijk. Hij herkende het. Op deze manier werken was niet dienstbaar aan jezelf en zeker niet aan de patiënt en de maatschappij.’
Uitbreiding
Van der Waart en zijn collega’s zochten de oplossing eerst in meer personeel en takendelegatie. ‘De assistenten kregen een opleiding en gingen een eigen spreekuur kleine kwalen draaien. Wat er gebeurde was: hoe meer aanbod, hoe meer vraag er ontstond. Ik voelde me steeds meer gevangen in het systeem. Totdat ik een boek las van Jan Walburg die zich bezighoudt met positieve psychologie (Walburg doet onder meer onderzoek naar gezondheid en hoe mensen in het leven staan, red.), getiteld 'Positieve Gezondheid. Naar een bloeiende samenleving.' Dat heeft me erg geïnspireerd en bood me aanknopingspunten om mijn werk anders te gaan doen. Ik was vastgelopen en wilde gaan kijken hoe ik mijn aanpak kon veranderen. Een aanpak waarmee ik mijn werk kan volhouden, waarde kan toevoegen aan mijn werk en mijn patiënten echt iets te bieden heb.’
Geen kunstje
In 2011 introduceerde Machteld Huber een nieuwe definitie van gezondheid en presenteerde haar concept 'Positieve Gezondheid'. Huber ziet gezondheid niet meer als de af- of aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Van der Waart raakt direct geïnteresseerd en gaat samen met de fysiotherapeut in het hele land op bezoek bij collega’s die dit concept al in de praktijk brengen. Bovendien doet hij kennis op bij het Institute of Positive Health.
‘Voor mij was al direct duidelijk dat het absoluut van belang is dat je echt geïnspireerd bent, anders wordt Positieve Gezondheid een kunstje. Het gaat om commitment, het is een enorme verandering van je praktijkvoering en de wijze waarop je huisarts bent. Vergelijk het met een olietanker die van koers verandert. Het is niet een kwestie van een cursus volgen en een projectplan schrijven en dan uitvoeren.’
Om welke veranderingen gaat het dan?
‘Je gaat uit van een andere visie op zorg. Je richt je niet op de klacht van mensen maar op hun kracht. Niet op hun probleem maar op de oplossing. Ik vraag bijvoorbeeld niet hoe het met hun pijn is, maar wat ze willen bereiken, bijvoorbeeld zelf vaker boodschappen doen. Ik spreek de patiënt ergens op aan. Dat vereist dat je een ander gesprek voert en andere vragen stelt. Vragen die ik als huisarts niet gewend ben te stellen en die niet in mijn repertoire zaten. En je gaat een ander aanbod bieden. Zo ging ik contact leggen met instanties en hulpverleners het sociaal domein. Het mooie is trouwens ook dat de gemeente met ons samen optrok.’
‘Je gaat uit van een andere visie op zorg. Je richt je niet op de klacht van mensen maar op hun kracht. Niet op hun probleem maar op de oplossing. Ik vraag bijvoorbeeld niet hoe het met hun pijn is, maar wat ze willen bereiken, bijvoorbeeld zelf vaker boodschappen doen. Ik spreek de patiënt ergens op aan. Dat vereist dat je een ander gesprek voert en andere vragen stelt. Vragen die ik als huisarts niet gewend ben te stellen en die niet in mijn repertoire zaten. En je gaat een ander aanbod bieden. Zo ging ik contact leggen met instanties en hulpverleners het sociaal domein. Het mooie is trouwens ook dat de gemeente met ons samen optrok.’
Consulten van 30 minuten
Het team van de praktijk heeft avonden gesproken en samen plannen gemaakt over de nieuwe aanpak. In 2018 is de praktijk samen met de gemeente Hengelo en de GGD gestart met de pilot Welzijn op Recept, met subsidie van Menzis. ‘Via Positieve Gezondheid en het spinnenweb van Machteld Huber (een methode waarmee mensen in kaart brengen hoe zij hun gezondheid ervaren, red.) proberen we patiënten met langdurig of onbegrepen klachten op een andere manier te benaderen en daardoor hopelijk een meer passende (niet-medische oplossing) te bieden.'
'We hebben daarvoor in ons spreekuur consulten van 30 minuten ingepland. Doe je dat niet, dan word je snel ingehaald door de waan van de dag. In onze praktijk werkt een welzijnsconsulent naar wie we patiënten met een Welzijn op Recept kunnen sturen. Zij kijkt wat de patiënt wil en wat er mogelijk is, bijvoorbeeld deelnemen aan een sociale activiteit of vrijwilligerswerk gaan doen.’
Leidt de methode tot minder doorverwijzingen, tot het minder voorschrijven van medicatie?
' Voorafgaand aan het gesprek met de welzijnsconsulent kregen de patiënten een vragenlijst en na afloop nog een om te kijken hoe zij de aangeboden hulp gewaardeerd hebben en wat het hen heeft gebracht. Er zijn 44 patiënten verwezen naar de welzijnsconsulent voor Welzijn op Recept. In totaal hebben 25 mensen een vragenlijst ingevuld ter evaluatie bij aanvang, hiervan hebben 12 mensen ook na afloop een vragenlijst ingevuld. Er zijn 30 patiënten verwezen naar verschillende instanties.'
Wat levert de nieuwe manier van werken op?
‘We hebben eigenlijk nog te weinig vlieguren gemaakt om harde uitspraken te kunnen doen over de resultaten. Een voorzichtige conclusie is dat het mentaal welbevinden van de patiënten die het spinnenweb hebben ingevuld is gestegen. We zien dat patiënten zich beter gehoord voelen en een beter contact ervaren met hun huisarts. Ik spreek hen aan op hun kracht en zoek naar een andere oplossing dan een medische, waar de patiënt beter mee geholpen is. We zien dat chronische patiënten minder vaak terugkomen. Vooral voor de mentale gezondheid kan deze aanvullende zorg een verbetering geven en het spinnenweb kan hier goed bij helpen.’
‘We hebben eigenlijk nog te weinig vlieguren gemaakt om harde uitspraken te kunnen doen over de resultaten. Een voorzichtige conclusie is dat het mentaal welbevinden van de patiënten die het spinnenweb hebben ingevuld is gestegen. We zien dat patiënten zich beter gehoord voelen en een beter contact ervaren met hun huisarts. Ik spreek hen aan op hun kracht en zoek naar een andere oplossing dan een medische, waar de patiënt beter mee geholpen is. We zien dat chronische patiënten minder vaak terugkomen. Vooral voor de mentale gezondheid kan deze aanvullende zorg een verbetering geven en het spinnenweb kan hier goed bij helpen.’
‘Deze uitkomst geeft ons houvast, we zien een trend en gaan daar zeker mee door. We gaan het datamanagement nu professioneel inrichten en zijn blij dat we samen met Menzis de komende twee jaar verder in dit concept gaan investeren. Als huisarts zit ik beter in mijn vel dan een aantal jaren geleden, dat zeg ik oprecht. Onze uitdaging is met cijfers staven dat deze aanpak betere en meer gepaste zorg oplevert.’
Link: Huisartsenpraktijk Respons, Medisch Centrum Slangenbeek, Hengelo, MedischOndernemen, 'Huisarts Dorine Werkhoven: 'Welzijn helpt je draai weer te vinden in het echte leven' , 26 november 2019, 'Huisarts Greetje Velema: 'Welzijn op Recept leidt tot minder consulten', 13 november 2019
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Regiovisie ‘Oet Twente’ vertaald naar digitale oplossing: ArtsOnline
11 nov 2020 4 minErik Veldboer en Carin Pipers legden tijdens hun presentatie tijdens de online Dag van de Praktijkhouder over…
Lees verder »
Amsterdamse huisartsen ontlasten ziekenhuizen bij coronazorg
10 nov 2020 4 minHuisartsen nemen sinds maandag een deel van de zorg voor herstellende coronapatiënten in ziekenhuizen in Amsterdam…
Lees verder »
'Hybride' zorgaanbieder Quin presenteert digitaal platform om huisarts te ontlasten
10 nov 2020 3 minQuin is een snelgroeiende digitale zorgaanbieder met fysieke praktijken die patiënten en huisartsen ondersteunt in…
Lees verder »
Praktijkmanager Liane Pieters over toegenomen agressie in de praktijk: 'Mensen zijn coronamoe. Daardoor wordt hun lontje korter'
9 nov 2020 4 minLiane Pieters werkt als praktijkmanager en doktersassistente in twee Groningse huisartsenpraktijken.…
Lees verder »
Gabie Bakker (KNMT) tijdens Mondzorg Praktijk Anno Nu: ‘Dit zijn de urgente kwesties in het gezondheidsrecht in 2021’
5 nov 2020 5 minWat staat mondzorgaanbieders volgend jaar te wachten? Er spelen urgente kwesties zoals de verplichte vermelding…
Lees verder »
Huisarts Vladan Ilic over 'digital first': ‘We hebben nu veel meer tijd, dertig minuten per consult’
4 nov 2020 6 minDoor innovatieve technologie te gebruiken, ontstaat een nieuwe relatie met de patiënt. Dat ontdekte de Amsterdamse…
Lees verder »
Ruben Hoefnagels (Tandarts Today): ‘Een platte organisatiestructuur geeft meer ruimte voor innovatie’
4 nov 2020 5 minRuben Hoefnagels is eigenaar van Tandarts Today, een keten van tien tandartspraktijken en een tandtechnisch lab.…
Lees verder »
Adriaan van Engelen (MPZ): ‘Investeren in duurzaamheid is kwaliteitsslag voor je praktijk’
4 nov 2020 5 minAdriaan van Engelen, directeur van het Milieuplatform Zorgsector (MPZ), ziet een kentering als het gaat om…
Lees verder »
Reactie toevoegen