Met drie maten heeft huisarts Martijn van der Waart een praktijk in de nieuwbouwwijk Slangenbeek in Hengelo. Ze zijn een nieuwe weg ingeslagen en gaan werken volgens het concept van Positieve Gezondheid en Welzijn op Recept. De uitkomsten van hun pilot zijn veelbelovend. ‘Sommige patiënten ervaren een beter mentaal welbevinden. Ik hoop dat we door goed te meten straks met harde data kunnen staven dat deze aanpak gepastere zorg oplevert.’
Huisarts Martijn van der Waart: ‘Uitkomsten van pilot Positieve Gezondheid zijn veelbelovend’
donderdag 24 september 2020
7 min
Huisarts Martijn van der Waart: ‘Uitkomsten van pilot Positieve Gezondheid zijn veelbelovend’
'Moet ik zo verder werken als huisarts?' Die vraag stelde Martijn van der Waart zichzelf toen hij circa tien jaar als huisarts praktijk voerde. ‘Ik constateerde dat ik aan het einde van de dag helemaal geen energie meer had. ik voelde een onvermogen om als huisarts niet te kunnen bieden aan mijn patiënten wat ze wel nodig hebben. Ik draaide productie, had korte consulten en zag gemiddeld 25 à 30 patiënten per dag. Ik hoorde snel hun klacht aan, stelde een diagnose of verwees door en koos een behandeling.'
Reactieve opstelling
'Alles was steeds gericht op de klacht en het snel fixen ervan, wat een reactieve opstelling was. Ik ben huisarts met ziel en zaligheid, maar dit was het niet. Het leidde bij mij soms tot moedeloosheid, zeker als ik sommige patiënten weer zag zitten in de wachtkamer. Ik sprak hierover met Erwin Tappel, fysiotherapeut van fysiopraktijk De Driesprong met wie ik al jaren samenwerk in de wijk. Hij herkende het. Op deze manier werken was niet dienstbaar aan jezelf en zeker niet aan de patiënt en de maatschappij.’
Uitbreiding
Van der Waart en zijn collega’s zochten de oplossing eerst in meer personeel en takendelegatie. ‘De assistenten kregen een opleiding en gingen een eigen spreekuur kleine kwalen draaien. Wat er gebeurde was: hoe meer aanbod, hoe meer vraag er ontstond. Ik voelde me steeds meer gevangen in het systeem. Totdat ik een boek las van Jan Walburg die zich bezighoudt met positieve psychologie (Walburg doet onder meer onderzoek naar gezondheid en hoe mensen in het leven staan, red.), getiteld 'Positieve Gezondheid. Naar een bloeiende samenleving.' Dat heeft me erg geïnspireerd en bood me aanknopingspunten om mijn werk anders te gaan doen. Ik was vastgelopen en wilde gaan kijken hoe ik mijn aanpak kon veranderen. Een aanpak waarmee ik mijn werk kan volhouden, waarde kan toevoegen aan mijn werk en mijn patiënten echt iets te bieden heb.’
Geen kunstje
In 2011 introduceerde Machteld Huber een nieuwe definitie van gezondheid en presenteerde haar concept 'Positieve Gezondheid'. Huber ziet gezondheid niet meer als de af- of aanwezigheid van ziekte, maar als het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale levensuitdagingen om te gaan en zoveel mogelijk eigen regie te voeren. Van der Waart raakt direct geïnteresseerd en gaat samen met de fysiotherapeut in het hele land op bezoek bij collega’s die dit concept al in de praktijk brengen. Bovendien doet hij kennis op bij het Institute of Positive Health.
‘Voor mij was al direct duidelijk dat het absoluut van belang is dat je echt geïnspireerd bent, anders wordt Positieve Gezondheid een kunstje. Het gaat om commitment, het is een enorme verandering van je praktijkvoering en de wijze waarop je huisarts bent. Vergelijk het met een olietanker die van koers verandert. Het is niet een kwestie van een cursus volgen en een projectplan schrijven en dan uitvoeren.’
Om welke veranderingen gaat het dan?
‘Je gaat uit van een andere visie op zorg. Je richt je niet op de klacht van mensen maar op hun kracht. Niet op hun probleem maar op de oplossing. Ik vraag bijvoorbeeld niet hoe het met hun pijn is, maar wat ze willen bereiken, bijvoorbeeld zelf vaker boodschappen doen. Ik spreek de patiënt ergens op aan. Dat vereist dat je een ander gesprek voert en andere vragen stelt. Vragen die ik als huisarts niet gewend ben te stellen en die niet in mijn repertoire zaten. En je gaat een ander aanbod bieden. Zo ging ik contact leggen met instanties en hulpverleners het sociaal domein. Het mooie is trouwens ook dat de gemeente met ons samen optrok.’
‘Je gaat uit van een andere visie op zorg. Je richt je niet op de klacht van mensen maar op hun kracht. Niet op hun probleem maar op de oplossing. Ik vraag bijvoorbeeld niet hoe het met hun pijn is, maar wat ze willen bereiken, bijvoorbeeld zelf vaker boodschappen doen. Ik spreek de patiënt ergens op aan. Dat vereist dat je een ander gesprek voert en andere vragen stelt. Vragen die ik als huisarts niet gewend ben te stellen en die niet in mijn repertoire zaten. En je gaat een ander aanbod bieden. Zo ging ik contact leggen met instanties en hulpverleners het sociaal domein. Het mooie is trouwens ook dat de gemeente met ons samen optrok.’
Consulten van 30 minuten
Het team van de praktijk heeft avonden gesproken en samen plannen gemaakt over de nieuwe aanpak. In 2018 is de praktijk samen met de gemeente Hengelo en de GGD gestart met de pilot Welzijn op Recept, met subsidie van Menzis. ‘Via Positieve Gezondheid en het spinnenweb van Machteld Huber (een methode waarmee mensen in kaart brengen hoe zij hun gezondheid ervaren, red.) proberen we patiënten met langdurig of onbegrepen klachten op een andere manier te benaderen en daardoor hopelijk een meer passende (niet-medische oplossing) te bieden.'
'We hebben daarvoor in ons spreekuur consulten van 30 minuten ingepland. Doe je dat niet, dan word je snel ingehaald door de waan van de dag. In onze praktijk werkt een welzijnsconsulent naar wie we patiënten met een Welzijn op Recept kunnen sturen. Zij kijkt wat de patiënt wil en wat er mogelijk is, bijvoorbeeld deelnemen aan een sociale activiteit of vrijwilligerswerk gaan doen.’
Leidt de methode tot minder doorverwijzingen, tot het minder voorschrijven van medicatie?
' Voorafgaand aan het gesprek met de welzijnsconsulent kregen de patiënten een vragenlijst en na afloop nog een om te kijken hoe zij de aangeboden hulp gewaardeerd hebben en wat het hen heeft gebracht. Er zijn 44 patiënten verwezen naar de welzijnsconsulent voor Welzijn op Recept. In totaal hebben 25 mensen een vragenlijst ingevuld ter evaluatie bij aanvang, hiervan hebben 12 mensen ook na afloop een vragenlijst ingevuld. Er zijn 30 patiënten verwezen naar verschillende instanties.'
Wat levert de nieuwe manier van werken op?
‘We hebben eigenlijk nog te weinig vlieguren gemaakt om harde uitspraken te kunnen doen over de resultaten. Een voorzichtige conclusie is dat het mentaal welbevinden van de patiënten die het spinnenweb hebben ingevuld is gestegen. We zien dat patiënten zich beter gehoord voelen en een beter contact ervaren met hun huisarts. Ik spreek hen aan op hun kracht en zoek naar een andere oplossing dan een medische, waar de patiënt beter mee geholpen is. We zien dat chronische patiënten minder vaak terugkomen. Vooral voor de mentale gezondheid kan deze aanvullende zorg een verbetering geven en het spinnenweb kan hier goed bij helpen.’
‘We hebben eigenlijk nog te weinig vlieguren gemaakt om harde uitspraken te kunnen doen over de resultaten. Een voorzichtige conclusie is dat het mentaal welbevinden van de patiënten die het spinnenweb hebben ingevuld is gestegen. We zien dat patiënten zich beter gehoord voelen en een beter contact ervaren met hun huisarts. Ik spreek hen aan op hun kracht en zoek naar een andere oplossing dan een medische, waar de patiënt beter mee geholpen is. We zien dat chronische patiënten minder vaak terugkomen. Vooral voor de mentale gezondheid kan deze aanvullende zorg een verbetering geven en het spinnenweb kan hier goed bij helpen.’
‘Deze uitkomst geeft ons houvast, we zien een trend en gaan daar zeker mee door. We gaan het datamanagement nu professioneel inrichten en zijn blij dat we samen met Menzis de komende twee jaar verder in dit concept gaan investeren. Als huisarts zit ik beter in mijn vel dan een aantal jaren geleden, dat zeg ik oprecht. Onze uitdaging is met cijfers staven dat deze aanpak betere en meer gepaste zorg oplevert.’
Link: Huisartsenpraktijk Respons, Medisch Centrum Slangenbeek, Hengelo, MedischOndernemen, 'Huisarts Dorine Werkhoven: 'Welzijn helpt je draai weer te vinden in het echte leven' , 26 november 2019, 'Huisarts Greetje Velema: 'Welzijn op Recept leidt tot minder consulten', 13 november 2019
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Fysiotherapeut bedenkt beste zorgidee van het jaar
30 nov 2017 1 minDe trapleuningverlenger is uitgeroepen tot Beste Zorgidee 2017. Het hulpmiddel kan over het einde van de…
Lees verder »
App met temperatuursensor voor medicatie wint Startup Innovation Challenge
26 okt 2017 2 minMedAngel is de naam van de draagbare sensor met bijbehorende app, die de temperatuur van medicijnen die…
Lees verder »
Innovatie in de fysiotherapie: online coachen
13 jul 2017 5 minDe 33-jarige Guus van der Valk is praktijkeigenaar van Movero Vita. Daarnaast is hij lifestylecoach bij Personal…
Lees verder »
'Kansen zat in de fysiotherapie'
12 jul 2017 7 minTerwijl veel fysio-ondernemers vroegtijdig de deuren sluiten, timmeren twee jonge Hagenaars ambitieus aan de weg.…
Lees verder »
Innovatie in de fysiotherapie: Praktijk Fysiotherapie Zesgehuchten
18 mei 2017 5 minKirsten Baane (Fydee Nederland) komt bij veel innoverende fysiopraktijken over de vloer. Omdat iedereen van elkaar…
Lees verder »
Praktijkhouden in een hotel
29 mrt 2017 3 minIn het Van der Valk Hotel in Tiel houden sinds een jaar ook een fysiotherapeut, ergotherapeut, psycholoog en…
Lees verder »
De glazen bol voor het gezondheidscentrum
9 mrt 2017 6 minIn de zorg zijn op dit moment een hoop ontwikkelingen gaande. Ongetwijfeld zitten daar een aantal innovaties bij…
Lees verder »
Bergbeklimmer Katja Staartjes: 'Als leider ben je onderdeel van het team'
28 feb 2017 4 minAls bergbeklimmer en expeditieleider stond Katja Staartjes fysiek en mentaal voor vele moeilijke opgaven. Hierdoor…
Lees verder »
Reactie toevoegen