Huisarts Rob van Damme over ’samenwerken’: ‘Kennis delen, innoveren, multidisciplinair en met sociaal domein’

In juni 2019 begon Van Damme met collega huisarts Bertine Bast een nieuwe huisartsenpraktijk in de wijk Nijmegen Noord. De praktijk Bast en Van Damme telt inmiddels zo’n 1750 patiënten en moet onderdeel worden van het nieuwe gezondheidsplein in de wijk. Van Damme was daarbij ook betrokken als coördinator van de vroegere zorggroep Stielo, die de aanzet gaf tot het multidisciplinaire Gezondheidsplein Nijmegen Noord dat in 2022 zijn deuren opent.

‘In beweging krijgen’

Van Damme vervulde een reeks functies, als directeur in ziekenhuizen, gezondheidscentra en bij zorgverzekeraars. ‘Als directeur kwaliteit en innovatie bij een zorgverzekeraar merkte ik dat de huisartsenzorg niet echt meebewoog met maatschappelijke ontwikkelingen. De beroepsgroep houdt nog erg vast aan werkwijzen van de vorige eeuw, met spreekuren van 8 tot 17 uur. Je moet eerst langs de assistente om een afspraak te krijgen. De organisatie van de huisartsenzorg is de afgelopen 25 jaar nauwelijks veranderd. Wel is de vraag behoorlijk uitgebreid. Dat gaat wringen.’

Bij de verzekeraar stond Van Damme naar zijn gevoel te ver van de praktijk af. Hij ging weer de collegebanken in, werd waarnemend huisarts en praktijkauditor, vertelt hij. ‘Ik wilde kijken of ik dichter bij de huisartsenzorg dingen in beweging kon krijgen. Vanuit de zorgverzekeraar lukt dat echt niet. Een huisarts is vaak bezig met overleven en neemt of heeft geen tijd om nieuwe dingen uit te proberen. De verandering moet toch vanuit de beroepsgroep zelf komen: huisartsen die durven te pionieren en aan te sluiten bij de vraag die er is.’

Inmiddels ziet Van Damme in de nieuwe Vinex-wijk in Nijmegen Noord een uitgelezen kans om een betere gezondheidszorg, samen met andere zorgprofessionals neer te zetten. ‘Niet via een blauwdruk, maar met een open mind. We willen reguliere zorg op basis van de NHG-standaarden opzetten en breder kijken dan het eigen vakgebied. Positieve gezondheid gaat niet alleen over medisch-inhoudelijk of over geestelijke problematiek, maar ook over de mens in zijn context, culturele problematiek, werkgerelateerde issues. We kiezen een brede invalshoek, omdat huisartsen niet de enige professionals zijn die vragen kunnen oppakken. Dat betekent samenwerken, kennis delen, innoveren. Dat moet multidisciplinair en samen met het sociaal domein.’

‘Risico’s nemen’

Voor huisartsen is die brede samenwerking niet altijd makkelijk, ziet Van Damme ook. ‘Je moet er met andere professionals veel energie insteken. We hebben de zorgverzekeraars nog even buiten beeld gehouden. Zij willen vaak mee sturen en stellen eisen aan het zorgaanbod, terwijl we dit eerst samen met burgers willen ontwikkelen. Hoe meer partijen je erbij betrekt, hoe meer ze er ook hun plasje over willen doen. We hebben met steun van de lokale zorggroep een plan gemaakt. Een hele groep disciplines is inmiddels betrokken bij het gezondheidsplein.’

Ook de gemeente steunt het initiatief, vertelt Van Damme. ‘We willen de verbinding leggen tussen het medisch en sociaal domein, maar ook met het publieke domein met het oog op preventie. De gemeente raakte enthousiast en wilde het plan voor een nieuwe sporthal wel combineren met ons plan voor een gezondheidsplein. Het gecombineerde gebouw moet 1 juni klaar zijn. Intussen zijn wij onze praktijk aan het opbouwen vanuit één kamer in een buitenpoli van een ziekenhuis. Als je een gebouw neerzet voor een nieuwe wijk van 10.000 patiënten, moet je ook risico’s durven nemen.’

‘Samenwerkingsvisie onderschrijven’

Om de gezamenlijke besluitvorming tussen de disciplines in het gezondheidsplein te stimuleren, is een coöperatie van zorgverleners opgezet. De coöperatie koos voor een gezamenlijke balie, een koffiekamer en gecombineerde wachtruimtes. ‘Het moet beslist geen bedrijfsverzamelgebouw worden waar iedereen zijn eigen ding doet. We móeten nu wel samenwerken, want er is straks niet voor iedereen een eigen balie, maar wel zo handig voor patiënten. We willen de dingen echt anders aanpakken, meer gecombineerde spreekuren doen en met korte lijnen overleggen. We willen zo één zorgorganisatie vormen, waarbij iedereen wel zijn eigen onderneming houdt.’

‘De verhuurder van het pand is een externe partij. Hierdoor willen we voorkomen dat er hiërarchische verschillen ontstaan, we huren allemaal. Je mag ook alleen huren als je lid van de coöperatie wordt. En je mag alleen lid van de coöperatie worden als je de samenwerkingsvisie onderschrijft.’

‘Niet altijd in de lead’

Ook voor Van Damme is het opbouwen van een praktijk binnen het gezondheidsplein nog spannend. ‘Je moet een beetje gek zijn, van mensen houden én het dus leuk vinden om samen te werken. Je krijgt daar ontzettend veel voor terug. Samenwerken is leuk, je krijgt ook hele andere inzichten. Je leert problemen te adresseren van verschillende kanten. Als iemand insteekt bij de fysiotherapeut en die zegt uiteindelijk: “Rob, ik kom er niet uit, kun je even meekijken?”, dan geeft dat toch veel meer voldoening?’

‘Mensen met complexe problematiek kun je veel makkelijker helpen als verschillende professionals met elkaar meekijken. Je kunt erachter komen dat een oplossing waar je zelf nog niet aan had gedacht, misschien wel veel beter is. Als huisarts hoef je helemaal niet altijd in de lead te zijn. Durf ook los te laten, ook al is dat niet altijd makkelijk. Ik heb ook niet altijd overal een oplossing voor.’

Dit is het tweede deel van een interview dat in MedischOndernemen 3 2021 verscheen. Lees ook: Huisarts Rob van Damme over digitalisering en e-health: ‘Laten we koppelingen tussen de losse stukjes maken’ (Deel 1)

Lees ook:

• MedischOndernemen, Huisarts Rob van Damme over digitalisering en e-health: ‘Laten we koppelingen tussen de losse stukjes maken’, 14 september 2021 (Deel 1) 
• Rob van Damme, Congres 25 november 2015, presentatie
• Rob van Damme: 'It takes two to tango: kwantiteit en kwaliteit', MedischOndernemen, 23 juni 2021