Manon van Leeuwen (Green Deal Zorg): ‘Huisartsen weten niet waar ze met duurzaamheid moeten beginnen’

Manon van Leeuwen: ‘Mijn lezingen, bijvoorbeeld voor huisartsen in opleiding, gaan over klimaat en ‘De verborgen impact’ naar aanleiding van het gelijknamige boek van Babette Porcelijn (2016). Dit boek heeft mijn denken compleet veranderd. Mensen, ook huisartsen, denken vaak dat het goed gaat in ons land. In de actualiteit blijkt dat wij het niet zo goed doen als we denken. Nederland is nog groen, we hebben geen bergen plastic, we hoeven geen kapjes op tegen de smog.'

Van Leeuwen geeft de lezingen samen met Lidwien Boons, huisarts met de specialisatie ‘Beleid en beheer duurzaamheid’. ‘Ik vertel dan zaken over klimaat en gedrag. Lidwien past dat toe op huisartsenpraktijken. Zij vertelt huisartsen, dat ze wel degelijk een rol hebben. Dat onderbouwt ze met cijfers over bijvoorbeeld de stijging van het aantal ziektes aan luchtwegen, bij temperatuurschommelingen boven de 25 graden.’

Eyeopener

‘‘De verborgen impact’ maakte me duidelijk dat de uitstoot van CO2 en de negatieve effecten op de natuur grotendeels buiten ons zicht plaatsvinden. Bijna 80 procent van de impact vindt plaats in arme landen, waar alles wordt gemaakt dat we hier consumeren en dat we naar ons toe laten vliegen of varen. Dat was voor mij een enorme eyeopener. Ik ben naar de lezingen van Porcelijn gegaan en ben gecertificeerd trainer geworden van haar concept. Daarnaast heb ik de opleiding tot klimaatcoach gevolgd. Beide kan ik combineren in het huisartsenvak.’

Extra grote rol

Zorgprofessionals hebben bij de bewustwording van klimaatproblemen nog een extra grote rol, stelt Van Leeuwen. ‘Dat geldt met name voor huisartsen, als enige professionals in dit land waarbij alle 17 miljoen inwoners staan ingeschreven. Nog niet iedereen vindt dat klimaat onderdeel is van de praktijkvoering. Een arts heeft gezworen dat hij zorgt voor de gezondheid van mensen. En aangezien klimaatverandering zo’n gigantisch negatief effect heeft op de gezondheid, hebben artsen wel degelijk een rol. Daarbij komt dat ze toch al dieetadviezen geven. Eet minder vlees, minder vet – dat is goed voor je gezondheid én voor de planeet.’

Hoe staat nu met het bewustzijn over duurzaamheid onder huisartsen?
‘Er wordt veel over gesproken in de hele zorg. Bij de Green Deal Zorg zijn alle brancheverenigingen aangesloten. Bij de huisartsenzorg hebben LHV en NHG getekend en ben ik ambassadeur. Ik doe enorm mijn best om dit over de bühne te krijgen. Het bewustzijn is nog niet zo groot, en dat is ook een financiële kwestie. Ik heb nog geen partij gevonden die de duurzaamheidsscan voor huisartsenpraktijken wil financieren bijvoorbeeld.’

Het lijkt wel of iedereen nog zoekend is?
‘Klopt. Ik ben blij dat we nu gestart zijn met het onderzoek  Verduurzaming van de eerstelijnszorg  van de Rebel Group. Ik zie nog weinig beweging in de zorg en ook de huisartsen zijn nog niet in beweging. Ze weten niet waar ze moeten beginnen qua financiering. De vraag is wie het stokje opneemt om door te pakken. Ik hoop dat de LHV en de NHG naar aanleiding van de onderzoeksresultaten van Rebel de opdracht van VWS krijgen een duurzaamheidstool te ontwikkelen. Het concept ligt op de plank om uitgerold te worden. Wij kunnen niet wachten.’

Wat is het belang van een duurzaamheidsscan?
‘Huisartsen gaan niet hun praktijk verduurzamen, alleen omdat ze een groen hart hebben. Als ondernemer willen ze ook gewoon de resultaten daarvan kunnen meten. Om te investeren in duurzaamheid moet duidelijk zijn wat de impact is op de eigen bedrijfsvoering. Investeren doen ze als er een interessant resultaat tegenover staat en het zou ook interessant zijn als de tool geaccrediteerd wordt.’

‘We zijn in gesprek met de stichting Stimular die een milieuthermometer heeft ontwikkeld voor de tweede lijn. Deze tool kan eenvoudig worden omgebouwd tot een duurzaamheidsscan voor de eerste lijn. Dat is niet ingewikkeld en kost niet heel veel, ook om een PR-campagne te starten en de tool bij praktijken aan te bieden. Als nu uit het onderzoek van Rebel Group komt dat de meeste huisartsen best willen verduurzamen dan is het heel kansrijk. Grote kans dat het ministerie de brancheorganisaties dan opdracht geeft om een e-book met praktijkvoorbeelden en duurzaamheidsscan voor huisartsen te ontwikkelen.’

Onderzoek verduurzaming eerstelijnszorg

Uitnodiging aan praktijken: doe mee aan onderzoek 'Verduurzaming van de eerstelijnszorg'. Lees  hier de  uitnodiging.   Klik  hier om naar de vragenlijst  te gaan.

Milieuplatform Zorgsector

De Green Deal Zorg is een initiatief van  Milieuplatform Zorgsector  en brancheorganisaties van de curatieve zorg, ouderenzorg, GGZ en gehandicaptenzorg. Verschillende branches hebben een eigen ambassadeur. Lees meer bij:  Milieuplatform Zorgsector

Links

• E-book voor groene huisartsen in ontwikkeling , Medisch Ondernemen, 14 november 2018,  
• Manon van Leeuwen ambassadeur huisartsen Green Deal, Vegetarisch vergaderen, De eerstelijns, mei 2019; 
• Duurzaam dokteren: ‘Niet alles hoeft in één keer te veranderen’ , Medisch Contact, oktober 2019, 
• ‘Nieuwe dokter’ Jamy Moussavi werkt aan duurzaamheid: ‘Meer regie en plezier in mijn werk’, MedischOndernemen, 6 februari 2020