Huisarts Michelle van Tongerloo zet particulier hulpsysteem op – en ontvangt tienduizenden euro’s

Van Tongerloo deed de artsenopleiding aan het Radboud UMC en studeerde bovendien fotografie in Breda. Ze schrijft voor online platform De Correspondent en heeft met haar artikelen op LinkedIn een bereik van ruim 40.000 volgers. 'Foto's maakte ik in vooral in moeilijke kwetsbare wijken. Als ik later huisarts word, dacht ik, dan graag in zo'n wijk.'

En dat is precies wat Van Tongerloo ging doen. In de Pauluskerk biedt ze met haar collega's gratis hulp aan de kwetsbaarste mensen van de stad. In haar huisartsenpraktijk ziet ze steeds vaker mensen die materiële hulp nodig hebben en geen kant meer op kunnen, vertelt ze in een interview in de Volkskrant (Straatarts ontving tienduizenden euro’s aan giften: ‘Ik was het zat dat ik mijn patiënten zag verzuipen’, 21 augustus 2022)

‘Bijennest aan zorgonzin’

De eerste voor wie ze hulp financierde, was een 24-jarige alleenstaande moeder die ’s nachts werkte zodat ze overdag voor haar kind kon zorgen, een jongetje met gedragsproblemen. 'De gemeente treuzelde met het toekennen van een persoonsgebonden budget en intussen zwermde er een ‘bijennest aan zorgonzin’ om het gezin: een jeugdcoach, een mentor, een psycholoog, iemand van de sociale dienst - hulpverleners, die niets van elkaar wisten en elkaar tegenwerkten.' Van Tongerloo plaatste oproepen in de media en vroeg de buitenwereld mensen met problemen direct te gaan helpen. Zo ontstond een particulier hulpsysteem, van 'donoren' die reageren op haar artikelen en geld en spullen beschikbaar stellen. 'De patiënt blijft anoniem, de donor betaalt een rekening, rechtstreeks of via mij.'

‘Sliert hulpverleners’

De opzet daarbij is dat cliënt zelf eerst zelf gevraagd wordt welke hulp hij of zij nodig denkt te hebben. ‘Echt álle kwetsbare patiënten die ik in mijn huisartsenpraktijk probeer te helpen, hebben een sliert hulpverleners om zich heen die naar elkaar wijzen. In het begin geloofde ik niet wat ik hoorde en dacht ik dat patiënten dat aan zichzelf te wijten hadden. Maar nu bel ik alle partijen, dat vind ik ook gewoon leuk om te doen, en ben ik ervan overtuigd dat de werkelijkheid heel kafkaësk is.’

‘Medische zorg geweigerd’

Tegelijk wordt patiënten vaak medische zorg geweigerd, stelt Van Tongerloo vast. Zoals bij een patiënt met een tekenbeet, die door de spoedeisende hulp werd geweigerd. ‘De arts die hij bezocht, weigerde hem te helpen. De plek ging ontsteken, hij meldde zich op eigen houtje bij de spoedeisende hulp, maar werd weggestuurd omdat hij eerst 250 euro moest betalen. Toen ik hem uiteindelijk zag, was zijn arm zo gezwollen door de infectie dat zijn spieren dreigden af te sterven, hij moest onmiddellijk worden geopereerd. Dat had voorkomen kunnen worden als er een arts was geweest die de teek er even uit had gehaald en hem een antibioticakuur had gegeven.’

‘Minder bang’

Door een verblijf op Sint-Eustatius leerde ze dat ze veel meer aankan dan ze dacht, stress krijgt minder vat op haar. Ze durft sindsdien meer risico’s te nemen. 'Met de risico’s die ik neem, is de kans op een tuchtzaak heel groot, zeker als straatarts. Ik geef bijvoorbeeld soms methadon aan een verslaafde. Er komen patiënten op mijn spreekuur die in de gevangenis hebben gezeten en daar versuffende middelen hebben gekregen om de situatie aan te kunnen. Op de dag van hun vrijlating worden ze vaak meteen naar de Pauluskerk gestuurd. Geef ik ze niks, dan is het risico groot dat ze het slechte pad op gaan om aan spul te komen.’

‘Meer voor elkaar doen’

Van Tongerloo stelt dat er buiten de wereld van zorg en hulpverlening ook meer wederzijdse hulp en inzet nodig is. ‘We hebben een sterke overheid nodig voor een goede gezondheidszorg, goed onderwijs en een functionerende rechtsstaat, maar verder denk ik dat wij veel meer voor elkaar moeten doen. Laten we proberen de oorzaak van de problemen aan te pakken. Waarom zijn er zo veel daklozen, waarom hebben zo veel mensen psychische problemen, waarom lopen er in Rotterdam ’s avonds nog zo veel kinderen op straat?’

Lees het hele interview: 

• Straatarts ontving tienduizenden euro’s aan giften: ‘Ik was het zat dat ik mijn patiënten zag verzuipen’, Volkskrant, 21 augustus 2022