Huisartsen: ‘Worstelen met de gevolgen van de coronamaatregelen’

De Volkskrant sprak met één huisarts uit elke provincie over de lichamelijke en geestelijke gezondheid van hun patiënten na één jaar corona. Een divers en somber beeld doemt op: van bijvoorbeeld zzp’ers die nergens terechtkunnen en dus bij de huisarts aankloppen met hun sores. Terminale patiënten die zich aan de coronaregels willen vasthouden en niet goed afscheid kunnen nemen van hun dierbaren. Pubers die het lastig hebben. 

‘Het is zoveel zwaarder dan we denken dat het is en dat blijft in de media onderbelicht’, zegt Marlies Mulder, huisarts in Driebergen. ‘Mensen staan soms huilend aan de deur, in de praktijk en zelfs bij mij thuis. Ik ben bang dat het spreekuur binnenkort gaat volstromen met patiënten met depressies, door echtscheidingen, door stress, door huiselijk geweld.’

Onredelijke patiënten

Stervensbegeleiding in coronatijd maakt een aantal huisartsen burgerlijk ongehoorzaam. ‘Het idee dat mijn patiënt als laatste iemand ziet met een mondkapje op, daar wil ik niet aan’, zegt Ruth Veenvliet uit Lelystad. Sommige huisartsen merken dat hun patiënten, vooral de laatste maand, agressiever en onredelijker worden. Maar ze zien ook met lede ogen aan dat patiënten wegblijven. Een huisarts denkt dat de coronamaatregelen uiteindelijk meer gezondheidsschade zullen opleveren dan winst. 

De Amsterdamse huisartsen rakelen in Het Parool moeiteloos het ene na het andere verhaal op: psychiatrische patiënten die weer terugvallen, lange wachttijden voor de ggz, ouderen die kampen met eenzaamheid en die erg geïsoleerd leven. En veel stress bij ouders die in een kleine woning moeten thuiswerken en hun kinderen lesgeven. 

‘Red jij het een beetje?’

De krant verwijst naar een online bijeenkomst van huisartsen uit de hoofdstad. Daaruit blijkt dat het nogal uitmaakt in welke wijk je als huisarts je praktijk hebt. De patiënten van een huisarts in een achterstandswijk kunnen moeilijk beeldbellen, vanwege gebrek aan wifi of een computer. Huisartsen in gegoede buurten hebben meer kunstenaars, musici en zzp’ers in hun praktijk. De huisarts Patty Grannetia die praktijk houdt in Oud-Zuid, begint elk consult met de vraag: ‘Red jij het een beetje in coronatijd?’

‘Ik voel me nog nuttiger’

De huisartsen vrezen ook dat hun patiënten nieuwe klappen zullen krijgen door de economische crisis en de bezuinigingen. Huisarts Addy van der Woude die in Amsterdam Zuid-Oost werkt, ziet vooral veel moedeloosheid bij haar patiënten, door de financiële en mentale problemen die ze hebben. Ze werkt zich drie slagen in de rondte – ‘Ik heb me ingesteld op een marathon’ – maar de crisis heeft haar vak rijker gemaakt, zegt ze. ‘Het is onze specialisatie om verbanden te leggen. Dat is nu juist zo belangrijk. Ik voel me nog nuttiger in mijn rol.’

Wachttijden bij de ggz zijn een normaal verschijnsel, maar leveren nu veel kopzorgen bij de huisarts. ‘Dus als er een patiënt komt die zegt: ik hoor dat jullie een psycholoog hebben, probeer ik eerst mijn innerlijke amateurpsycholoog in stelling te brengen, maar dat is ook niet ideaal’, aldus Lucas Viruly, die een praktijk in het centrum heeft.

‘Virus werkt als vliegwiel voor verschillen’

Volgens Het Parool laten de verhalen van de huisartsen zien dat het virus als een vliegwiel werkt voor de verschillen in gezondheid die al langer bestaan. Het RIVM constateerde dat eind vorig jaar ook in het rapport Verder kijken dan corona. De Amsterdamse huisartsen in achterstandswijken zien vooral meer ernstige zieke covid-patiënten. ‘De coronacrisis zet een vergrootglas op de ongelijkheid’, stelt Jochen Mierau, hoogleraar economie van de Volksgezondheid bij de Rijksuniversiteit Groningen. ‘Je ziet dat kwetsbare mensen nu harder geraakt worden door het virus en de maatregelen en straks door de economische klap die ons te wachten staat.’

Links:

• De Volkskrant: 'Ik zie pubers uit stabiele gezinnen die nu totaal ontsporen', 6 februari 2021
• Het Parool: 'Bij de huisarts in Nieuw-West heeft corona een ander gezicht dan in Zuid', 6 februari 2021
• MedischOndernemen: 'Huisarts Toosje Valkenburg: 'Druk op thuiszorg is ook dramatisch, maar dat hoor je zelden', 25 januari 2021