Tandarts Paul Voorbraak studeerde onlangs af met een onderzoek naar het imago van tandartsen in film, ‘Portrayal of dentists in movies’. Uit de studie rijst het beeld op van een beroepsgroep die het niet zo nauw neemt met moraal, zedelijkheid en die nogal gewelddadig is.
Studie naar de tandarts in films: ‘Onvriendelijk en handtastelijk’
maandag 29 april 2019
3 min
Paul Voorbraak (30) vertelt dat hij vijf jaar bezig is geweest met het analyseren van 259 films, samen met docent Henk Brand en een groep van zo’n vijftien medebeoordelaars. Voorbraak en Brand selecteerden de films waarin een tandarts figureert, die vervolgens werden beoordeeld door een tweede beoordelaar. Voor het onderzoek bekeek hij in totaal zo’n 350 films, wat hem zeker zo’n duizend uur heeft gekost, zo rekent hij voor. Eind dit jaar willen Voorbraak en Brand hun bevindingen publiceren in het British Dental Journal .
Vooral de film Marathon Man (1976), waarin acteur Dustin Hoffman wordt gemarteld door een nazitandarts, vormde een wending in het filmimago van de beroepsgroep. Sindsdien komt de tandarts in een derde tot de helft van de films negatief in beeld, schetst Voorbraak. ‘Vanaf de jaren ’70 wordt het beeld negatief. De tandarts is in films vaak onvriendelijk, handtastelijk of gewelddadig. Het is meestal een witte man, terwijl er in werkelijkheid veel meer vrouwelijke tandartsen zijn, maar die zie je in de films niet veel terug. Op de Academie voor Tandheelkunde Amsterdam is bijvoorbeeld driekwart van de studenten vrouw.’
Heeft u ook gekeken naar de verschillen in imago tussen landen?
‘Nee, we hebben niet gekeken of het imago van de tandarts in Duitse films slechter is dan in Amerikaanse. Verreweg de meeste films zijn Amerikaans en we hebben er maar acht Nederlandse films gezien. Dat is ook niet mijn favoriete cinema.’
In films verschijnt dus vaak een karikatuur van de tandarts. Zijn er nog positieve ontwikkelingen te melden?
‘De laatste decennia zien we juist wel significant meer vrouwelijke tandartsen en patiënten. Ook de hygiëne neemt toe. Mondkapjes waren bijvoorbeeld in de films van de jaren ’50 en ’60 helemaal niet gebruikelijk. Tegenwoordig komen er in films ook minder kreten van pijn voor. Wel is het aantal bloederige ingrepen dat in beeld komt gestegen.’
Tandartsen schijnen meer depressies te hebben dan andere beroepsgroepen. Komt dat ook voor in films?
‘Dat was voor ons moeilijk te onderzoeken, omdat we ons onderzoek zoveel mogelijk wilden objectiveren. Dat is meer een onderzoeksvraag voor de psychologie.’
Geven de films ook een beeld van de professionaliteit van tandartsen?
‘Dat kunnen we niet goed vaststellen. De groep beoordelaars bestaat uit zowel van tandartsen als niet-tandartsen. Die beoordelen dat allemaal heel verschillend. De tandartsen in films zijn vaak heel amicaal en komen daardoor nogal onprofessioneel over. Dat is heel slecht voor het imago van tandartsen.’
Reactie toevoegen