Suzan Buitenhuis (Mura Zorgadvies): ‘OZOverbindzorg werkt als netwerk heel efficiënt’

Suzan Buitenhuis is adviseur bij Mura Zorgadvies, de regionale ondersteuningsstructuur in Rivierenland en Gelderse Vallei, en projectleider in de regio voor OZOverbindzorg. Ze vertelt dat de aanleiding voor het OZO-project ligt bij het programma ‘Samen… Oud in Rivierenland’, waarbij huisartsen, thuiszorgorganisaties, ziekenhuis, GGD en gemeenten in deze Gelderse regio zijn betrokken. 

Suzan Buitenhuis: ‘De bestuurders van die organisaties hebben de ambitie om beter samen te werken, zodat ouderen zo lang mogelijk, veilig thuis kunnen wonen. Daarbij is samenwerking heel belangrijk. Dat is lastiger geworden, juist doordat mensen langer thuis blijven wonen, terwijl de complexiteit van de zorg en ondersteuning toeneemt. Communicatie is een belangrijk onderdeel bij die samenwerking: hoe houd je iedereen op de hoogte en hoe stem je goed met elkaar af?’
 

‘De patiënt bepaalt’

Vanuit Mura bracht Buitenhuis in kaart welke systemen er bestaan voor de communicatie tussen organisaties rondom en mét de patiënt. ‘OZOverbindzorg kwam daarbij als beste uit de bus. De patiënt geeft zelf aan wie er in het systeem mogen, waarbij de patiënt ook zelf actief is in OZOverbindzorg. Daarmee voldoe je aan de AVG en zet je tegelijk de ouderen en hun mantelzorgers in de regie. Daarnaast kunnen in het systeem de hulpverleners niet alleen onderling communiceren, maar ook met de patiënt. Dat is uniek in vergelijking met andere systemen, waarbij het gaat om óf communicatie met de patiënt óf tussen de zorgverleners onderling, soms met eisen als een BIG-registratie waardoor professionals uit sociaal domein geen toegang kunnen krijgen. Dat is anders in OZOverbindzorg: de patiënt geeft aan wie er allemaal in mogen, bijvoorbeeld ook professionals vanuit het sociale domein.’

‘Stapsgewijze implementatie’

In 2019 startte het pilotproject en voorjaar 2020 begon de implementatie van het communicatieplatform. ‘Voordat je het platform kunt lanceren, moeten organisaties wel bekend zijn met de functie en de meerwaarde die een dergelijk systeem kan hebben en dient er al samenwerking te bestaan. Het platform is een middel dat samenwerking vergemakkelijkt. Na afloop van de pilot is besloten om OZOverbindzorg in Rivierenland verder uit te rollen, stapsgewijs op lokaal niveau.'

'Het initiatief ligt daarbij altijd bij de huisartsenpraktijk, die de thuiswonende populatie van ouderen in beeld hebben. Als de huisartsenpraktijk er klaar voor is, brengen we het lokale netwerk in kaart. Dat kan bestaan uit thuiszorg, specialisten ouderengeneeskunde, dementieconsulenten, paramedici en apothekers. Maar ook wmo-consulenten of welzijnswerkers. Voor hen organiseren wij dan een startbijeenkomst en daar maken we afspraken met elkaar.’

Wat zijn de bevindingen vanuit de patiënt gezien in de eerste fase? 
‘We hebben een groep mantelzorgers bevraagd over hun bevindingen. Voor kwetsbare ouderen zelf is het vaak best nog lastig om mee te doen met de digitale communicatie. De mantelzorgers zijn vaak enthousiast: ze vertellen dat ze veel meer op de hoogte blijven over wat er speelt rondom hun vader en/of moeder. Ze sturen dan bijvoorbeeld zelf een bericht naar zorgverleners, die dan op een moment wanneer het hen uitkomt, snel reageren.’

Ook voor zorgprofessionals levert het communiceren via OZOverbindzorg veel op. ‘Neem bijvoorbeeld de aanvraag voor een rechterlijke machtiging voor een opname. Vaak verandert de situatie dan continu en is het heel prettig voor betrokkenen zoals thuiszorgmedewerkers om te weten of de huisarts of specialist ouderengeneeskunde nog bezig is met de aanvraag en om handvatten te krijgen voor de zorg. OZOverbindzorg is dan een goede vervanging voor telefonisch contact, e-mail of multidisciplinair overleg, door een plek te bieden voor de communicatie met en over de patiënt. Mantelzorgers vinden hier alle informatie. Als netwerk werkt het heel efficiënt.’

Voor patiënten is het een heel nieuw proces? 
‘Sommige patiënten of mantelzorgers werkten al met toepassingen van bijvoorbeeld de thuiszorg. Het is nieuw dat ze met alle zorgverleners vanuit een systeem kunnen communiceren. In praktijk zien we dat mantelzorgers er meer mee doen dan de kwetsbare ouderen zelf. Voor de toekomst hebben we de ambitie om ouderen die nog niet kwetsbaar zijn al wel in OZOverbindzorg te zetten, zodat de communicatie kan starten zodra het nodig is.

OZOverbindzorg werkt dus als een besloten en beveiligd intranet waarin de betrokkenen rond een patiënt aan elkaar worden gekoppeld? 
‘Ja. Daardoor wordt heel goed inzichtelijk wie er bij de patiënt betrokken is. Dat blijkt niet altijd bij alle zorgverleners bekend te zijn. Door de korte lijnen voorkom je dat ze langs elkaar heen werken of dingen dubbel doen. De samenwerking wordt via het platform gefaciliteerd, je kunt makkelijker met elkaar afstemmen. Intussen is het wel belangrijk dat er al samenwerking bestaat, aangezien OZOverbindzorg vooral een tool is dat de samenwerking ondersteunt en geen doel op zich.’

De huisarts en wijkverpleegkundige hebben daarbij een belangrijke rol? 
‘Ja, evenals de praktijkondersteuner. De huisarts en met name de praktijkondersteuner moeten ruimte en tijd hebben om hiermee aan de slag te gaan. Hij of zij helpt bij het in kaart brengen van de juiste patiënten en hun netwerk. De wijkverpleegkundige instrueert de patiënt over het platform. Als het netwerk van de patiënt in kaart gebracht worden bijvoorbeeld ook paramedici, welzijnswerkers of medewerkers van het sociaalwijkteam betrokken.’

Bij de communicatie hebben partijen dus ook openheid nodig ten opzichte van elkaar?
‘Ze moeten leren dat ze via een ander middel op een andere manier moeten communiceren. Dat vraagt best tijd, omdat het over veel partijen en veel professionals gaat. Wij hebben vanuit Mura een verbindende rol door alle partijen te betrekken. We stimuleren zorgverleners om hiermee aan de slag te gaan bijvoorbeeld door de start- en evaluatiebijeenkomsten te organiseren en bestuurders te informeren. Ook zorgen we voor het verspreiden van tips en trucs en het delen van inspiratieverhalen.’

‘Het platform heeft veel potentie om ook andere disciplines in de tweede lijn te laten aanhaken, zoals een diabetische voetpoli of de spoedzorg. Kort geleden is het Wond Expertise Netwerk aangesloten. Ook zij communiceren via OZOverbindzorg nu makkelijker met andere professionals en krijgen inzicht in bijvoorbeeld behandelwensen en beperkingen van een oudere. Daarnaast is OZOverbindzorg ook in te zetten bij andere doelgroepen, zoals jeugdzorg of GGZ.’

Waar staat OZO nu in Rivierenland? Welke reacties krijgt u? 
‘Eind 2020 hadden we 293 cliënten die deelnamen, naast 188 mantelzorgers. Daarnaast werkten ongeveer 600 zorgverleners met OZOverbindzorg. De invoering is enigszins vertraagd door corona. Wijkverpleegkundigen hebben een belangrijke rol bij het informeren van patiënten. Zij hebben het aantal huisbezoeken bij patiënten voor dit soort onderwerpen verminderd, ze gaan alleen als het echt noodzakelijk is.’

‘Zorgverleners geven aan dat het werken met OZO wel tijd kost. Om het goed te laten werken is er flink aantal patiënten nodig en een stevige groep professionals die er mee bezig gaat. Dan wordt het gewoner om via OZO te communiceren en niet meer standaard de telefoon te pakken. Als zorgverleners regelmatig het systeem gebruiken, zijn de ervaringen erg positief.'
 

Links:

• OZOverbindzorg, Wat is OZOverbindzorg? 
• MedischOndernemen, Denise Seelen (Raedelijn): ‘Regionale netwerken voor ouderenzorg worden goed beoordeeld’, 18 februari 2021
• MedischOndernemen, Samenwerken in plaats van concurreren, 2 december 2019
• Mura, OZOverbindzorg in Rivierenland
• Mura, Programma Ouderenzorg: ‘Samen… Oud in Rivierenland’