Zorgverleners: ‘Gebrek aan vertrouwen en waardering van beleidsmakers en zorgverzekeraars’

Zorgverleners geven aan dat voldoende tijd voor de patiënt en voldoende autonomie de belangrijkste voorwaarden zijn voor het leveren van goede zorg. Slechts een kleine meerderheid (60%) zegt die professionele autonomie en tijd voldoende te ervaren. 93% ontvangt wel genoeg vertrouwen en waardering van patiënten, terwijl een zeer ruime meerderheid dat bij zorgverzekeraars en de politiek te weinig ervaart. Dat blijkt uit de Brede verkenning zorglandschap, uitgevoerd door Stichting Beroepseer in opdracht van VvAA.

Brede verkenning zorglandschap bestond uit een enquête onder ruim 2.000 huisartsen, tandartsen, medisch specialisten, fysiotherapeuten en andere paramedische beroepsgroepen en uit diverse gesprekssessies. De uitkomsten laten een kloof zien tussen diegenen die het zorgbeleid maken en financieren en diegenen die het beleid uitvoeren. Tijd voor de patiënt en professionele autonomie zien zorgverleners als de belangrijkste voorwaarden voor goede zorg. Deze voorwaarden staan onder grote druk in het huidige zorglandschap en door de coronapandemie.

De verkenning is uitgevoerd tussen maart 2021 en december 2021. Doel was de signalen te onderzoeken die brancheorganisatie VvAA ontvangt van zorgverleners over de impact van het 'veranderende zorglandschap' op de uitoefening van hun vak. De nadruk bij het onderzoek ligt op thema’s als vertrouwen, vakmanschap, continuïteit en pluriformiteit omdat die cruciaal zijn voor kwalitatief goede zorg en een hoge patiënttevredenheid.

Stand van vertrouwen

Vertrouwen van patiënten in hun handelen is volgens de meeste zorgverleners (79%) niet vanzelfsprekend. Toch ervaart 93% van de zorgverleners vertrouwen en 92% waardering van de patiënten voor hun vakmanschap. Terwijl de vertrouwenscijfers voor patiënten en directe collega’s (89%) heel positief blijken, zijn die voor zorgverzekeraars en politiek zeer negatief: slechts 13% van de zorgverleners ervaart vertrouwen in hun vakmanschap vanuit zorgverzekeraars. Voor de politiek ligt dat cijfer zelfs op 11%.

Kloof tussen beleid en praktijk

Ruim 600 zorgverleners gaven een schriftelijke toelichting op het gebrek aan vertrouwen dat zij ervaren vanuit zorgverzekeraars en de politiek. De rode draad hierbij is dat verzekeraars en politiek te ver afstaan van de werkpraktijk. Hierdoor begrijpen zij onvoldoende wat er op de werkvloer gebeurt en dit werkt wantrouwen verder in de hand.

Controle op fraude ‘buiten proporties’

Zorgverleners zijn niet positief over het instrumentarium dat wordt ingezet om de kwaliteit van zorg te bewaken en fraude te voorkomen: twee derde (66%) geeft aan dat controles niet bijdragen aan betere zorg. Bijna de helft van de zorgverleners (44%) vindt de controle op fraude in de zorg disproportioneel. Deze uitkomsten zijn in lijn met die van de (Ont)Regelmonitor uit maart 2021, waarin het grote deel van zorgverleners toen ook aangaf dat het ongenoegen vooral zit in het concept wantrouwen en de daarmee samenhangende regeldruk, kwaliteitscriteria en controles.

Vertrouwenskloof

Raymonda Romberg, anesthesioloog en bestuurslid Vereniging VvAA, constateert dat de uitkomsten van de verkenning de vertrouwenskloof blootleggen tussen de makers en financiers van het zorgbeleid en de professionals in de praktijk. ‘Deze onwenselijke situatie uit zich onder andere in de zeer belastende en tijdrovende regeldruk en kwaliteitscriteria waar zorgverleners aan moeten voldoen. Ook laat de verkenning zien dat de belangrijkste voorwaarden voor goede zorg, zoals tijd voor de patiënt en professionele autonomie (...) onder druk komen te staan.’

Lees verder: VvAA, Brede verkenning zorglandschap, 17 februari 2022. VvAA, 'Onzinnige' regels drukken nog steeds zwaar op zorgverlener, 11 maart 2021