Susan Stam (HC West-Brabant): ‘Ondernemende praktijkmanager kan ‘manager bedrijfsvoering’ worden'

Susan Stam runde zo’n twintig jaar een huisartsenpraktijk in het Brabantse Steenbergen, die van een kleine praktijk is uitgegroeid naar een gezondheidscentrum. In 2012 wilde ze naast het praktijkhouderschap er iets bij doen. Ze trad toe tot het bestuur van de LHV-Kring en het bestuur van de zorggroep. Inmiddels is de zorggroep doorgegroeid tot de Huisartsencoöperatie West-Brabant, een coöperatie van ruim 92 huisartsen met ketenpartners in de regio westelijk West-Brabant en Tholen. Susan Stam is er medisch directeur. Haar praktijk heeft ze vorig jaar overgedragen aan twee jongere collega’s. 

‘Praktijk is bijzondere constructie’

De coöperatie wil huisartsen zoveel mogelijk ontzorgen. ‘Een huisartsenpraktijk is eigenlijk als bedrijf een bijzondere constructie. De praktijkhouder, de huisarts, werkt zelf mee in het team en is daarnaast ook werkgever en bestuurder. De patiëntenzorg gaat bijna altijd voor, daar is de bedrijfsvoering vaak ondergeschikt aan. Met als gevolg dat de praktijk niet altijd even goed en efficiënt georganiseerd is, of effectief wordt bestuurd.’

‘Brandjes worden ad hoc geblust en tijd om vooruit te denken is er niet. Terwijl besturen vooral vooruitzien is. In de gemiddelde huisartsenpraktijk ontbreekt vaak het besef dat je naast de patiëntenzorg ook een bedrijf moet leiden’, stelt Stam. Goede patiëntenzorg heeft een goede bedrijfsondersteuning nodig. ‘Daar ontbreekt het vaak aan, zowel qua tijd als de nodige kennis. Neem als voorbeeld de CAO Huisartsenzorg: welke huisarts heeft de tijd om die van A-Z door te lezen?’

Waan van de dag

Patiënten en praktijkmedewerkers hebben er last van als de praktijk niet goed georganiseerd is, zegt Stam. ‘Als het overzicht met de helicopterview ontbreekt, blijf je in de waan van de dag. Daarom bieden we als coöperatie ondersteuning aan onze huisartsen op het vlak van bedrijfsvoering. Dat doen we door praktijkmanagers met functiewaardering C in te zetten, praktijkmanagers die een strategische rol spelen en het gezicht van de praktijk naar buiten zijn.’

‘Deze praktijkmanagers zijn geen werknemer in de huisartsenpraktijk. Op deze manier zijn de ze geen onderdeel van de bedrijfsvoering van de huisartsenpraktijk en behouden zij de neutrale rol. Ze werken in meerdere praktijken en kunnen zo goed adviseren over het verbeteren van de efficiëntie in een praktijk. Omdat zij in een team van praktijkmanagers werken, leren zij ook van elkaar.’

‘Geen uitvoerende functie’

In de ogen van Stam is een praktijkmanager C geen uitvoerende functie. ‘Deze praktijkmanagers krijgen heel vaak geen duidelijke opdrachten, ze moeten zelf zien wat nodig is. Praktijkmanager zijn houdt heel wat in. Naast een praktijkhouder staan is een behoorlijke functie die bepaalde skills vereist. Je moet bijvoorbeeld een visie kunnen ontwikkelen en die ook goed kunnen opschrijven.’

‘Je moet een helicopterview hebben en van een afstand kunnen overzien wat nodig is in de praktijk. Verbindingen kunnen leggen is ook belangrijk. Je moet gesprekken kunnen voeren met bijvoorbeeld de gemeente, met het sociaal domein, andere ketenpartners en gesprekken kunnen voeren over de huisvesting. Allemaal zaken waar de huisarts geen tijd voor heeft.’

Praktijkmanagers spelen een belangrijke rol bij alle HRM-perikelen die er zijn. ‘En dat is juist in deze tijd, waarin het lastig is om goede medewerkers te vinden en te behouden, van belang. Een praktijkmanager kan eraan bijdragen dat het team met meer plezier werkt en op die manier misschien bereid is meer uren te werken.’

Inzetbaarheid in de HAGRO

De coöperatie denkt na of de praktijkmanagers kunnen worden ingezet voor een huisartsengroep (HAGRO). ‘Kunnen de huisartsen en andere zorgverleners het samen blijven volhouden en deze continuïteit en kwaliteit van zorg bieden? Dat is ook bij ons in de regio de vraag. Het is lastig om opvolgers te vinden. Wij denken dat onze praktijkmanagers daarbij een rol kunnen spelen, door een deel van de bedrijfsvoering over te nemen en zo intern een efficiencyslag te maken.’

Stam gaat nog een stap verder. ‘Ik denk dat praktijkmanagers een rol kunnen spelen bij het overbruggen van de kloof tussen de oudere en jongere huisartsen. Vooral de jonge generatie ziet op tegen het runnen van een praktijk. Als een praktijkmanager hen daarbij ontzorgt, scheelt dat natuurlijk en zijn ze eerder geneigd een praktijk over te nemen.’ Bovendien meent ze dat praktijkmanagers, vooral de meer ondernemende onder hen, zich kunnen doorontwikkelen naar de functie ‘manager bedrijfsvoering’, die meer gelijkwaardig aan de praktijkhouder kan opereren.

Dag van de Praktijkmanager

Op 19 mei vindt de vijftiende editie van de Dag van de Praktijkmanager plaats in Amersfoort. Op het programma staat onder meer een paneldiscussie tussen praktijkhouders uit de mond- en huisartsenzorg en fysiotherapie over de functie van praktijkmanagers. Voor meer informatie en aanmelden: pmdag.nl