Jacqueline Timmermans over Hikos: ‘Mijn missie is de zorg menselijker en efficiënter maken’

Een patiënt moet geen spijt krijgen van een behandeling, stelde Jacqueline Timmermans in 2021 in MedischOndernemen (‘Hikos helpt patiënt op weg, door beeldbelconsult met specialist’, 7 oktober 2021). ‘Ik wil dat een patiënt niet onbevangen op de operatietafel gaat liggen en achteraf denkt: als ik alle informatie gehad had, zou ik óf dit niet hebben besloten óf zou ik meer achter deze operatie kunnen staan. Ik wil patiënten helpen bij de gedeelde besluitvorming, door ze goed te informeren.’

‘Durf vragen te stellen’

De naam ‘Hikos’ verwijst naar Hippokrates van Kos, de grondlegger van de moderne geneeskunde. Het idee voor een platform ontstond vanuit Timmermans eigen ervaringen als patiënt. Na twee gecompliceerde zwangerschappen merkte ze hoe kwetsbaar een patiënt kan zijn. ‘Zelfs met mijn medische achtergrond wist ik niet alles. Ik zocht naar manieren om vragen te stellen die ik in de spreekkamer niet altijd durfde te stellen. Daarom wil ik de patiënt met Hikos versterken door hem of haar goed geïnformeerd de spreekkamer weer in te laten gaan.’ Timmermans studeerde in 2011 af als arts. In 2015 promoveerde ze in het Antoni van Leeuwenhoek (NKI-AVL) op een onderzoek naar strottenhoofdkanker. Ze werkte bijna tien jaar in de KNO-heelkunde en de hoofdhals-chirurgie, maar kwam erachter dat ze niet haar hele leven als specialist wilde werken.

Hikos kan op diverse momenten in een medisch traject overleg tussen een patiënt en een specialist faciliteren, schetst Timmermans. ‘Als mensen net een diagnose hebben gekregen en twijfelen over hun behandelopties, kunnen wij hen helpen om de kenmerken van de mogelijke behandelingen te begrijpen en te overwegen.’ Hikos biedt niet alleen de mogelijkheid om vooraf te sparren met een medisch specialist, maar ook om na te praten en helderheid te krijgen over een medisch traject. Daarmee is het ook een alternatief voor een second opinion. ‘Vaak is een tweede mening niet nodig, maar is het voldoende uit te leggen wat er door een specialist gezegd is. De patiënt wil niet zozeer de diagnose en het behandeladvies controleren, maar wel graag uitleg en verduidelijking van een onafhankelijke dokter’, legt Timmermans uit.

Sinds de oprichting heeft Jacqueline Timmermans meer dan twintig medisch specialismen aan Hikos weten te binden, waaronder cardiologie, orthopedie, KNO-heelkunde en neurologie. Het platform helpt niet alleen patiënten, maar vormt ook een aanvulling op de taken van de huisarts en bijvoorbeeld online keuzehulpen. Om Hikos breed beschikbaar te krijgen, hoopt Timmermans op ondersteuning van nog meer zorgverzekeraars.

Lees alle magazines van MedischOndernemen gemakkelijk online
 

Wat onderscheidt Hikos van andere initiatieven? Wat kan het platform in de toekomst voor de zorg opleveren?

‘Hikos onderscheidt zich door de patiënt centraal te stellen en deze te empoweren. Ik denk dat als we de patiënt meer de touwtjes in handen geven, gaan ze keuzes maken die beter bij hen passen. Dan kom je vanzelf bij meer passende zorg. Mensen krijgen minder vaak spijt na een behandeling, zijn meer tevreden over de geleverde zorg. Dat zijn voordelen van gedeelde besluitvorming. Mensen mogen ook kritisch zijn op de kwaliteit van de zorg. Daarnaast kan het ook een effect kunnen hebben op de kosten. Daar ben ik benieuwd naar, dat onderzoeken we ook.’

‘We hebben te maken met personeelskrapte, stijgende kosten en tegelijkertijd de dubbele vergrijzing en een toename van leefstijlziektes. Ondertussen zien we dat patiënten veel meer toegang hebben tot informatie, meer dan vroeger. Waar vroeger de arts de belangrijkste kennisdrager was, hebben we nu allerlei mogelijkheden om zelf informatie op te zoeken. Dus komen mensen vaak al veel beter voorbereid en willen ze ook graag meer een gelijkwaardige gesprekspartner worden. Zo zie ik de toekomst van de zorg ook. Waar nu nog het systeem of de arts centraal staat, vanuit een meer paternalistische benadering, zien we een kanteling naar de patiënt meer centraal. Alleen daar zijn we nog lang niet.’

Wat is patiënt empowerment volgens jou?

‘Patiënt empowerment draait om het versterken van patiënten zodat ze beter in staat zijn om eigen keuzes te maken en regie te krijgen over hun eigen gezondheid. Het gaat erom dat patiënten eigenaarschap voelen over hun gezondheid en begrijpen waar het in de zorg over gaat. Samen beslissen met de arts is daar een belangrijk onderdeel van. De arts is de medische expert, maar de patiënt is de expert over zijn eigen leven. Het gaat erom dat die twee elkaar vinden in een gelijkwaardige dialoog. Als de patiënt centraal staat, dan gaat het er dus om wat iemand wil bespreken met de specialist. Dan moet je iemand wel in zijn kracht zetten en het niet overlaten aan het toeval of iemand het durft te bespreken. Dus daarom doen wij vooraf een intake met een verpleegkundige van Hikos.’

Kun je een voorbeeld geven van hoe dit werkt?

‘Een goed voorbeeld is een patiënt die twijfelde over een heupoperatie. Ze wilde vooral van de pijn af, maar had er geen behoefte aan om zonder rollator te kunnen lopen. Uiteindelijk bleek dat fysiotherapie voldoende was. Als dat dan ook lukt met fysiotherapie, dan kan je een heupoperatie voorkomen, dat heeft dan wel een behoorlijk effect op je leven. Aan de andere kant hebben we ook patiënten die meer vertrouwen nodig hebben om een operatie in te gaan. Na een gesprek met een onafhankelijke specialist voelen zij zich sterker en beter voorbereid. Het draait allemaal om passende zorg.’

Wat heeft de groei van Hikos mogelijk gemaakt?

‘Een belangrijk moment was het contract met zorgverzekeraar Zilveren Kruis, die Hikos opnam in de aanvullende verzekering. Dat gaf ons een enorme boost. Inmiddels werken we samen met drie zorgverzekeraars – naast Zilveren Kruis met vijf labels, Anderzorg en ONVZ – en we hopen dat dit aantal verder zal groeien. Het vertrouwen dat we kregen van de zorgverzekeraars was cruciaal. Dit heeft ons in staat gesteld om Hikos toegankelijk te maken voor meer mensen en tegelijkertijd onze dienstverlening te verbeteren. Om Hikos voor iedereen beschikbaar te maken, hebben we de steun van alle zorgverzekeraars nodig.’

Hoe werkt het proces voor patiënten? Hoe reageren zij op jullie dienst?

‘Meestal komen patiënten via hun zorgverzekeraar bij ons terecht. De afdeling zorgbemiddeling ziet vaak of Hikos nuttig kan zijn en verwijst door. Vervolgens starten we met een telefonische intake, uitgevoerd door een van onze verpleegkundigen. In dat gesprek brengen we de hulpvraag van de patiënt in kaart. Zo kan de specialist zich goed voorbereiden op het gesprek. Deze persoonlijke aanpak zorgt ervoor dat patiënten zich gehoord voelen.’

‘We hebben inmiddels meer dan 1100 patiënten geholpen. De feedback is bijna altijd heel positief. Mensen voelen zich gehoord en geholpen. Ze waarderen het persoonlijke contact en de duidelijke uitleg. Een patiënt schreef bijvoorbeeld dat het gesprek haar hielp om met meer vertrouwen een behandelkeuze te maken. Dat is precies waar we voor staan en wat we heel graag willen.’

Hoe reageren huisartsen op het concept? Het zorgsysteem is immers opgebouwd rond de huisarts, als poortwachter.

‘We krijgen niet veel verwijzingen van huisartsen, omdat het concept bij hen nog niet zo bekend is. Ik ben wel in gesprek met ze, want ik wil ook weten hoe zij hiernaar kijken. Er zijn ook huisartsen die vinden dat goede informatie primair hun taak is. Maar medisch specialistische zorg wordt steeds complexer, en dat maakt het soms lastig om patiënten volledig te informeren binnen de beperkte tijd van een consult. Belangrijk is dat als de huisarts denkt: “Ik weet hier eigenlijk niet goed raad mee”, “De patiënt staat op een lange wachtlijst” of “wordt afgewezen voor een second opinion”, die patiënt naar Hikos doorverwijst. Dan is zowel de huisarts als de patiënt geholpen.’

Wat is de rol van de specialisten binnen Hikos?

‘We werken inmiddels met meer dan 50 specialisten die bijna alle medische specialismen vertegenwoordigen. De meeste specialisten komen via-via bij ons terecht, omdat ze ervan gehoord hebben en geloven in ons concept. Naast het voeren van consulten denken velen ook actief mee over thema’s zoals de toepassing van AI in de zorg. We onderhouden op verschillende manieren contact, we brainstormen over thema’s en onlangs hadden we een live Hikos-event. Dat zijn waardevolle momenten.’

Wat zijn de plannen voor Hikos in de komende jaren? Waar wil je bijvoorbeeld over vijf jaar staan?

‘We willen ons bereik uitbreiden naar meer zorgverzekeraars en hopen ook huisartsen nauwer te betrekken. Zij spelen een cruciale rol in de eerste lijn en kunnen baat hebben bij een dienst zoals Hikos. Daarnaast willen we blijven innoveren en onderzoeken hoe we nog meer patiënten kunnen helpen. Ons uiteindelijke doel is een systeem waarin patiënten zich empowered voelen en zorg krijgen die echt bij hen past.’

‘Ik hoop dat de patiënt over vijf jaar meer centraal staat in de zorg. Ook hoop ik dat we dan een gevestigde partij zijn binnen het veld. Dat als iemand bijvoorbeeld voor een medische keuze zoals een behandelkeuze staat, dat hij dan naast bijvoorbeeld het gesprek met de huisarts, de eigen specialist of een keuzehulp, dat er ook gedacht wordt aan Hikos als een van de opties om iemand te versterken.’

Dit is een ingekorte voorpublicatie van het artikel dat binnenkort in het digitale magazine van MedischOndernemen verschijnt.

Meer weten?

• LinkedIn: www.linkedin.com/in/jacqueline-timmermans-99516557/
• Website: www.hikos.nl
• ‘Hikos helpt patiënt op weg, door beeldbelconsult met specialist’, 7 oktober 2021

Lessen als ondernemer (2021-2024)

• Durf nieuwe dingen te proberen. Begin gewoon en ga al doende leren, ook als het niet perfect is. Ga uitproberen wat werkt.
• Denk out of the box en ga uit je comfortzone.
• Volg je intuïtie en onderbuikgevoel.
• Stuur bij als je merkt dat iets niet werkt. Pas laagdrempelig aanpassingen toe.
• Als je wilt ondernemen is een lange adem nodig. Wees vastberaden en houd vol.