Waarom collega’s niet aardig tegen elkaar zijn
Experimenten
Doctoraalstudent Peter Belmi en de beroemde professor organisatiegedrag Jeffrey Pfeffer voerden vijf experimentele studies uit om te onderzoeken hoe mensen op gunsten reageren. In een onderzoek met 325 participanten werd een deel van deze participanten verteld dat een persoonlijke kennis hen mee uit eten zou nemen. Een ander deel werd verteld dat een collega hen mee uit eten neemt. De participanten die door een collega mee uit eten worden genomen voelden minder de neiging om iets aardigs terug te doen dan de participanten die door een persoonlijke kennis mee uit eten werden genomen.
In een ander experiment werd participanten verteld dat ze een lift van het vliegveld naar huis kregen van een vriend of van een collega. Als hen gevraagd werd of ze hetzelfde wilden doen voor hun kennis of collega, voelden respondenten die een lift kregen van een collega daar minder voor als hen verteld werd dat deze collega in de toekomst niet veel voor hen kon betekenen. Pfeffer: "Mensen moeten niet verwachten dat ze iets terugkrijgen, zeker niet in een organisatorische context."
Werkomgeving
Er is iets aan de werkomgeving dat ervoor zorgt – of dat zelfs beloont – dat mensen egoïstischer worden. De wetenschappers concluderen dat alleen denken aan de werkomgeving er al voor zorgt dat mensen meer gaan calculeren.
Organisatie toekomstgericht
Het is geen natuurlijk gedrag om je egoïstisch te gedragen. Uit een overweldigende hoeveelheid wetenschappelijk materiaal blijkt immers dat mensen juist geprogrammeerd zijn om gunsten te retourneren. Dat levert voordeel op. Maar op het werk is dat dus anders. Volgens Pfeffer zijn organisaties meer op de toekomst gericht. Organisaties benadrukken calculerend gedrag, eerder dan moraliteit en plichtsbesef. Werkgevers gaan calculerend om met hun personeel. Zijn ze productief genoeg? Moeten we mensen ontslaan om kosten te besparen? Medewerkers kopiëren dit calculerende gedrag.
Tactiek
De beste tactiek voor medewerkers is volgens Pfeffer om egoïstisch gedrag van collega's te verwachten. "Mensen moeten voor zichzelf zorgen. Niet verwachten dat iemand anders voor ze zorgt." Dat is volgens Pfeffer een deprimerende, maar onontkoombare, conclusie.

Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Ondernemer Joost Valkenberg over duurzaamheid en fysiotherapie: ‘Betere balans tussen planet, people en profit’
26 jun 2023 3 minKabinet wil meer tandartsen, huisartsen en psychologen opleiden
14 jun 2023 3 minFiets van de zaak. Vier populaire mogelijkheden.
13 jun 2023 3 minGrensoverschrijdend gedrag – ook in de mondzorg: ‘Een strakker jasje zou je leuker staan’
24 mei 2023 3 minGrensoverschrijdend gedrag. Helaas is het ook in de tandartsenpraktijken een veelvoorkomend fenomeen. Bij…
Intershift PRAKTIJK: De HR Tool voor de eerstelijns zorg
15 mei 2023 3 min‘Beperk verzuim door een veilige omgeving en goede werkverdeling’
11 mei 2023 3 minDeep democracy: Luister naar de onderstroom en waardeer de stem van de minderheid
1 mei 2023 4 minWe kennen het allemaal: besluiten waar je het eigenlijk niet mee eens bent. Dat betekent dat je zo'n beslissing…
Reactie toevoegen