Zorgen over de sterk gestegen huisvestingskosten: Eerst zien. Dan geloven. En dan bouwen.

In 2021 schreef architect Lex van Waarden in zijn blog bij Medisch Ondernemen over zijn zorgen over de sterk gestegen huisvestingskosten. Die situatie is de afgelopen jaren op zijn zachtst gezegd niet verbeterd. In zijn praktijk als ontwerper van huisvesting voor huisartsen en eerstelijnszorgverleners constateert hij dat nog dagelijks. Van Waarden verzorgde op 2 november het onderdeel 'Duurzaam bouwen' bij het webinar MO Actueel: 'Een duurzame praktijk opzetten'.

De bouwkosten zijn onverminderd hoog. Bovendien is ook de rente afgelopen jaren sterk gestegen. Dat maakt de financiering nóg lastiger. Het realiseren van projecten komt tegenwoordig vaker neer op eindeloos puzzelen op de euro's dan op het kiezen van een mooie vloerafwerking. De hoge bouwkosten en rente zorgen er ook voor dat de (sleutelklare) huurprijzen in de markt inmiddels richting €200 per m2 per jaar geschoven zijn. Stevig boven het budget dat een zorgverlener voor huisvesting in de tarieven terugziet. En dat is zorgelijk. Veel praktijken kampen met ruimtegebrek. Veel praktijken zijn bouwtechnisch en qua comfort aan verbetering toe en aan verduurzaming. Maar veel projecten komen niet of met veel vertraging tot realisatie.

Kostenonderzoek

In mijn jaren bij de LHV heb ik al in 2017 aan de bel getrokken nadat uit het kostenonderzoek 2015 een bedrag voor huisvesting volgde dat ik niet herkende in de praktijk. Hoewel geïndexeerd is de huisvestingscomponent in de NZa-tarieven vandaag de dag nog steeds gebaseerd op dat kostenonderzoek uit 2015. Voor een normpraktijk circa € 18.500 per jaar. Dat betekent €142/m2, omgerekend naar het LHV-advies van 130m2 BVO per 1FTE normpraktijk. Dat is geen tarief waarmee je vandaag de dag kwalitatief en duurzaam kan bouwen of verbouwen. De NZa voert momenteel een kostprijsonderzoek uit over het jaar 2022. De resultaten worden in 2024 bekend. De herijkte tarieven gaan naar verwachting per januari 2025 in.

Ik maak mij zorgen of de tarieven voor huisvesting voldoende worden bijgesteld. Een zelfde teleurstelling als in 2015 ligt op de loer. En ik ben niet de enige. Afgelopen maand publiceerde De Bevlogen Huisarts (DBH) een eigen kostenonderzoek waaruit blijkt dat de huisvestingscomponent zeker 13% tekort lijkt te zijn. Zie ook de column van Danka Stuijver in Medisch Contact (‘David versus Goliath’).

Gemeenten

De LHV, VPH, NHG en InEen hebben de politiek opgeroepen om in hun verkiezingsprogramma op te nemen dat gemeenten zich actief inzetten voor huisvesting van huisartsenpraktijken in elke wijk. Dat is echter slechts een deel van de oplossing. Als raadslid in Hilversum weet ik dat de mogelijkheden van een gemeente om te ondersteunen zich beperken tot het ondersteunen bij de zoektocht naar en het faciliteren van een geschikte locatie. Waarbij de gemeente uitermate zorgvuldig dient te handelen, zoals blijkt uit het Didam-arrest.

Huisvestingscomponent

Nee, de belangrijkste sleutel ligt toch echt in het vaststellen van een huisvestingcomponent waar je daadwerkelijk kwalitatief en toekomstbestendig mee kunt bouwen. De DBH constateert in haar kostenonderzoek een huisvestingscomponent die 13% hoger zou moeten liggen. Om toekomstbestendige, duurzame nieuw- en verbouw te realiseren denk ik zelfs eerder aan een bandbreedte van 20-25%. Zeker ook gezien de duurzaamheidsambities van zowel de bouwsector als de zorgsector.

In de media en tijdens bijeenkomsten heb ik afgelopen jaren gelezen en gehoord dat de politiek, de zorgverzekeraars, gemeenten en zorgverleners zich de spagaat tussen huisvestingsbehoefte en huisvestingsbudget realiseren. En dat ze het allemaal eens zijn. De eerstelijnszorg verdient een huisvestingstarief waarmee je kunt bouwen. Ik kijk dan ook met meer dan grote belangstelling uit naar de nieuwe tarieven. Maar ben er nog niet gerust op. Eerst zien. Dan geloven. En dan bouwen. De eerstelijn verdient het.

Lees ook: Explosieve bouwkosten: wat betekent dat voor uw praktijk?, 18 oktober 2021

Webinar MO Actueel: 'Een duurzame praktijk opzetten' op 2 november

Welke stappen kunt u zetten als u een duurzame praktijk wilt opzetten? Wat zijn de spelregels op het gebied van duurzame investeringen, subsidies en wat verandert er de komende jaren? Een webinar met de 'duurzame tandartsen' Edwin en Sharon Wiersema, de 'groene huisarts' Jessie Neffke, architect Lex van Waarden (Van Waarden Advies) en financieel deskundige Harro de Haan (Visser & Visser).

Alle informatie en aanmelden: MO Actueel: 'Een duurzame praktijk opzetten'. Lees ook: De kracht van de duurzame praktijk en Het duurzaamheidsverslag als kans voor de praktijk.