Chris Eijkenaar ondersteunt fysiopraktijken: ‘Kun je een strategie bepalen, prioriteiten stellen en durf je te kiezen?’

Praktijkhouders kunnen effectiever omgaan met de tijd die ze spenderen aan de praktijk. Ze kunnen meer tijd vrijmaken voor werken aan de praktijk in plaats van in de praktijk. Dat is nodig om inzicht te krijgen in de financiën en beter te sturen op de kosten. Chris Eijkenaar (41) spreekt regelmatig praktijkhouders die besluiten te stoppen, omdat de resultaten achterblijven. 

Zelf studeerde Eijkenaar als fysiotherapeut in 2014 af en bouwde sindsdien zijn praktijk op in Vlaardingen en Rotterdam. Hij begon met een eenmanspraktijk bij een sportschool en werkte samen met een multidisciplinair Buurtzorg-team in zijn wijk. Door de verschillende samenwerkingsvormen in de praktijk groeide het aantal patiënten zo snel dat Eijkenaar collega’s in dienst nam en hij ook zelf vele uren per dag draaide. ‘Het aantal patiënten groeide hard. Door schade en schande wijs geworden merkte ik dat ik op een andere manier naar mijn praktijk moest kijken. Na enige jaren maakte ik werkweken van wel zo’n zestig uur en was aan het opbranden. Toen overleed ook nog mijn vader en vroeg ik me af: waar ben ik eigenlijk mee bezig? Ik kwam erachter dat ik mijn passie voor het vak begon te verliezen door veel te veel te werken. Het is leuk om te groeien, maar het is niet zo handig als je ten onder gaat aan je eigen succes.’

Praktijk anders organiseren

Na een flinke burn-out startte Eijkenaar in 2020 zijn tweede bedrijf als coach en consultant voor ondernemers en deelt hij de lessen die hij geleerd heeft met andere ondernemers. ‘Ik ben in 2019 al begonnen met het veranderproces; met mijn eigen plan van aanpak en heb mijn praktijk anders georganiseerd. Dit is een thema waar veel fysio's tegenaan lopen. Zelf moest ik ook meer leren sturen op cijfers: we hadden een heel andere aanpak nodig om de praktijk winstgevend te maken. Ik kwam tot de conclusie dat we aantal samenwerkingsvormen weer moesten stoppen. We hebben ons sindsdien meer gefocust op kwetsbare ouderen de sportieve jongeren. Ik ben veel meer aan de praktijk gaan werken en minder in de praktijk.’

Blijven optimaliseren

Als uitvoerend therapeut trok hij zich deels uit de praktijk terug. Hij volgde de opleiding Lifecraft Instructor aan de 'Twelve Waves Academy', waar hij leerde om meer lean and mean naar het beroep te kijken en te blijven optimaliseren. Eijkenaar coacht nu praktijkhouders op het gebied van effectief leiderschap. ‘Veel fysiotherapeuten verliezen vaak hun passie doordat ze te veel werken en niet aan ondernemen toekomen. Het probleem van onze beroepsgroep is dat we manusjes van alles zijn, we doen aan leefstijlbegeleiding, beter bewegen en willen allerlei soorten behandelingen aanbieden. Praktijken worden hierdoor vaak zo breed dat het beroep dreigt te verwateren. Begin bij de doelgroep die bij je past en bouw dan aan de kennis die daarbij hoort. Elke ondernemer zou zich de vraag moeten stellen: wat ligt mij het best en waar liggen de kansen? Het begint bij je focus: wie ben je, wat doe je, voor wie en hoe doe je dat?’

Stapsgewijs je strategie opbouwen

Eijkenaar schetst hoe de wijk of het dorp waar de praktijk zich bevindt ook de ruimte bepaalt om te ondernemen. ‘Bouw stapsgewijs je strategie op. Bepaal eerst je focus, weet wat de kern van je werk is. Als je weet wie je doelgroep is, kun je van je patiënten klanten maken. Als je goed naar ze leert luisteren, hoor je de kansen en kun je diversifiëren. Kijk welke samenwerkingsvormen je veel kunnen opleveren. Waar haal je veel energie uit? Hoeveel werk moet er verricht worden en wie doet dat: jij of je teamleden? Wat is de winst en wat levert het jou en je team op aan werkplezier?'

Twintig procent áán de praktijk werken

Een belangrijke hefboom voor verandering is ook of de praktijkhouders kans zien daadwerkelijk 'aan de praktijk’ te gaan werken. Volgens Eijkenaar zouden praktijkhouders daar ten minste twintig procent van hun tijd aan moeten besteden. 'Vaak zijn praktijkhouders eerst zorgverlener, dan manager en dan pas ondernemer. Dat zie je ook terug in de investeringen die zij doen, eerst vakinhoudelijk en pas veel later als manager en ondernemer. Het vraagt een commerciëlere blik. Ben je in staat een strategie te bepalen, prioriteiten te stellen en durf je te kiezen? Je moet ook niet bang zijn nee te zeggen. Kun je het werkproces beoordelen en heb je inzicht in de cijfers? Ben je in staat de teaminzet te begeleiden, de betrokkenheid van het team te vergroten, de processen in de praktijk te stroomlijnen? Essentieel is ook om voldoende rust te pakken en tijd te nemen voor reflectie.' 

Reflectie en kennisuitwisseling

Eijkenaar pleit ervoor tijd in te bouwen voor reflectie, bijvoorbeeld door gesprekken te voeren met andere praktijkhouders. ‘Ik merk dat er te weinig met elkaar wordt gepraat onder praktijkhouders. 65 procent van de praktijken in Nederland zijn solopraktijken. Dat kan heel eenzaam zijn, dan ben je alleen maar aan het behandelen. Je wilt op een gegeven moment ook wel eens praten met andere ondernemers. Want de fouten die jij maakt, die maken anderen natuurlijk ook.’ Hij benadrukt het belang van kennisuitwisseling over praktische zaken. ‘Hoe ziet een arbeidscontract eruit? Wat moet je regelen als je iemand aanneemt? Hoe ga je een sollicitatieproces in? Wat moet je doen als je een samenwerking aan wilt gaan? Hoe moet je een verwijzer benaderen? Op welke cijfers moet je letten in de praktijk? Hoe bepaal je hoe winstgevend je praktijk is? Moet je wel of niet aan marketing doen als de financiën er aan de achterkant uitlopen? Als het financieel niet goed gaat, hoe zit het dan met de betrokkenheid van het team?’

Diepe duik in het ondernemerschap

Op dit soort vragen biedt Eijkenaar ondernemers individuele begeleiding en neemt met ze ‘een diepe duik  in het ondernemerschap’. ‘Als je personeel gaat aannemen, wordt het serieus. Belangrijk is dan de betrokkenheid van je team: als je geen betrokken personeel hebt, word je steeds van je eigen werk afgehouden. Op den duur denk je misschien: ik doe het zelf wel, dan heb ik de hoofdpijn van dat personeel ook niet. Als je van je personeel geen teamleden maakt, lopen ze weg. Belangrijk is dan dat je weet wie jij aanneemt, niet alleen als teamlid, maar ook als persoon. Wat zijn hun drijfveren en welke kant willen ze op? Je team betrokken maken en houden – dat is de belangrijkste onderscheidende factor op dit moment. Ben je in staat ze te begeleiden in hun ontwikkeling als therapeut en als persoon? Dan kom je uit op de drie psychologische basisbehoeftes: autonomie, binding en competentie.’

Kansen voor verbreding

Het probleem voor veel praktijkhouders is dat ze financieel in nieuw personeel moeten investeren, terwijl ze de ruimte daarvoor niet altijd hebben. ‘Het komt regelmatig voor dat praktijkhouders hierdoor overwegen te stoppen, een baan gaan zoeken of zich in een andere praktijk inkopen. Recent heb ik een reeks gesprekken gevoerd met een praktijkhouder die wilde stoppen. We hebben toen in een half jaar tijd orde op zaken gesteld. Ze is minder gaan werken en heeft meer overzicht. Ze is anders gaan managen, werkt een aantal dagen aan de praktijk en heeft de financiën op orde. Intussen werkt ze nog altijd in haar brede dorpspraktijk, waar iedereen makkelijk naar binnen stapt.’

Denk out-of-the-box

De omgeving is vaak doorslaggevend voor de identiteit, formule en strategie van de praktijk, signaleert Eijkenaar. Hij vertelt over een praktijkhouder die in een Amsterdamse stadsbuurt een praktijk ontwikkelde met een buurthuisfunctie. ‘Ze heeft het op zich genomen om voor haar doelgroep, waaronder veel mensen een Turkse achtergrond, meer te bieden dan fysiotherapie. Ze werkt samen met de schuldhulpverlening, het maatschappelijk werk en de wijkondersteuning. Haar praktijk zit dagelijks vol, iedereen stapt er met zijn problemen naar binnen.’ Eijkenaar ziet kortom veel kansen voor creatieve ondernemers die ‘out-of-the-box’ durven te denken. ‘Ik wil praktijkhouders zodanig ondersteunen dat ze weer met glinsterende oogjes naar hun praktijk kijken en weer plannen gaan maken. Dat is mijn passie en drijfveer.’

Kansen voor fysiotherapie: ‘65 procent van de praktijken in Nederland zijn solopraktijken en dat kan heel eenzaam zijn’

In 2022 waren er 37.848 fysiotherapeuten BIG-geregistreerd en telde Nederland 8.742 fysiotherapiepraktijken. In dat jaar stopte een recordaantal fysiotherapeuten: 275 praktijkhouders beëindigden hun praktijk in de eerste helft van het jaar. Hooguit vijf procent van de fysiopraktijkhouders zijn te omschrijven als ondernemers, schat beroepsorganisatie KNGF. De komende tien jaar zal zestien procent van alle fysiotherapeuten met pensioen gaan, aldus het ABN AMRO-brancherapport.

Door het afnemend aantal aanbieders zal de vraag naar fysiotherapie toenemen, verwacht Chris Eijkenaar.‘Bovendien verandert het beroep door de noodzaak tot samenwerking bijvoorbeeld met huisartsen en paramedici. Het Integraal Zorgakkoord stelt regionale samenwerking in de eerste lijn verplicht. Voor praktijken liggen daarin ook kansen. Kijk naar dus goed naar buiten.’ Daarnaast nemen de kansen toe door alternatieve verdienmodellen als fitness, vitaliteitstrajecten, leefstijlondersteuning en de Gecombineerde Leefstijlinterventie.

• LinkedIn-profiel van Chris Eijkenaar
• Leading Physio-podcast met Elmer Bouwer: Een ander verdienmodel in de zorg - minder afhankelijkheid van zorgverzekeraars