Rinus van Bergeijk: ‘Strategie kan helpen bij verbeteren van ondernemersvaardigheden'

Hoe bepaal je de strategie van een eerstelijnspraktijk? En hoe geef je die vorm? Deze vragen komen aan bod in de trainingen over strategisch management in de eerste lijn, die Rinus van Bergeijk geeft met zijn bedrijf Feducon. Hij legt uit hoe je je ondernemersvaardigheden kunt verbeteren door de strategie van je praktijk te bepalen en vorm te geven.

Rinus van Bergeijk is directeur van gezondheidscentrum Goverwelle in Gouda. Hij geeft met zijn bedrijf Feducon bedrijfskundige cursussen afgestemd op praktijken in de eerste lijn. Voor huisartsen en praktijkmanagers in een huisartsenpraktijk verzorgt hij de cursussen over strategisch management samen met de LHV.

Rinus van Bergeijk: ‘In de eerste lijn is sprake van een toenemende en steeds complexer wordende zorgvraag. Dat beïnvloedt niet alleen je vak maar ook de organisatie en bedrijfsvoering van je praktijk. Vanwege de continuïteit van je praktijk, je bedrijf, moet je nadenken over de veranderingen waar je mee te maken hebt. Die kunnen immers haaks staan op je opvattingen over de goede uitoefening van je vak. Vraag je af of je patiënten de komende jaren nog naar je toekomen, of je nog voldoende tijd voor hen hebt en of je nog genoeg omzet kunt realiseren.’

Strategisch beleid noodzaak

Ook om ondernemersvaardigheden te verbeteren, helpt het volgens Van Bergeijk om de strategie van een praktijk te bepalen en vorm te geven. ‘Vooral huisartsen zien op tegen het financiële deel van het praktijkhouderschap en het aansturen van personeel. Het managen van de praktijk doe je als de patiënten weg zijn, na vijven of later, denken ze. Al zie je steeds meer praktijkmanagers hun intrede doen.’ ‘Vooral voor fysiotherapeuten is het ontwikkelen van een strategisch beleid noodzakelijk, om te kunnen blijven zorgen voor een gezonde praktijk, voor het kunnen blijven betalen van de salarissen, de huur of hypotheek.’

Voortdurende veranderingen

Nadenken over de toekomst van je praktijk kan niet zonder kijken naar de omgeving van je praktijk die voortdurend verandert. Het begint dan ook met het in kaart brengen van die veranderingen. Een voorbeeld: huisartsen zijn opgeleid als generalist maar zien steeds vaker patiënten met een complexe zorgvraag. Hoe richt je je praktijk daar op in?

Van Bergeijk vraagt tijdens trainingen: ‘Wat drijft je? Ik herinner me een huisarts die antwoordde dat hij zijn patiënten als een kudde beschouwt, waar hij zich verantwoordelijk voor voelt. Maar hij ziet voornamelijk patiënten die hoogcomplexe zorg nodig hebben en kreeg daardoor het gevoel dat hij zijn andere patiënten tekortdoet. Dit lost zich niet vanzelfsprekend op. Je zult je hiertoe moeten verhouden. Als je dit wilt oplossen, moet je beleid maken om dit te realiseren.’

Wie aan de slag gaat met strategisch management heeft het als snel over ‘missie’ en ‘visie’. ‘Ik vind dat eigenlijk de meest misbruikte termen. Op de vraag wat een arts belangrijk vindt, hoor ik vaak dezelfde algemeenheden: kwaliteit leveren, laagdrempelig zijn, de patiënt centraal stellen, de wetenschappelijke standaarden volgen.’

Andere wijksamenstelling, andere zorgvraag

Van Bergeijk formuleert de eerste stappen bij het ontwikkelen van een strategie als volgt. ‘Maak een doorsnee van je praktijk en breng op een gestructureerde manier in beeld wat er speelt in je omgeving. Welke veranderingen verwacht je? Een vergrijzing van de patiëntenpopulatie in je belangrijkste verzorgingsgebied? Ook zie je dat in de grote steden de huizen in sommige wijken gerenoveerd worden, waardoor de wijk aantrekkelijker wordt voor een bepaalde groep mensen. Als de samenstelling van je wijk verandert, krijg je een andere zorgvraag in je praktijk. Ben je daarop voorbereid?’

Anders communiceren

De digitalisering is een verandering die de bedrijfsvoering en het vak beïnvloedt. Appen met patiënten is tegenwoordig normaal aan het worden. ‘Vroeger vond je een briefje bij je telefoon met het verzoek om iemand terug te bellen als je niet bereikbaar was. Nu ziet een patiënt vanwege de blauwe vinkjes dat je zijn appje nog niet hebt gelezen. Een totaal andere manier van communiceren. Ik ken fysiotherapeuten die om 11 uur ’s avonds nog met een patiënt appen. Wat vind jij van deze nieuwe manier van communiceren: ga je daarin mee? Zie je het als een kans of bedreiging? Kan ik de zorgverlener blijven die ik wil zijn?’

Maak bewust keuzes

Zijn dit lastige vragen voor professionals in de zorg? ‘Ik waarschuw om niet te snel conclusies te trekken. Als het goed is voor de patiënt is het goed voor mijn praktijk, die gedachte is niet altijd waar. Neem een fysiotherapeut die de aanschaf van een echoapparaat overweegt. Hij wordt dan een betere behandelaar, dat geloof ik ook. Tegelijk is het een flinke investering die je er wel uit moet halen. De verkoper zegt dan bijvoorbeeld dat dit lukt met honderd behandelingen. Ik adviseer dan om dat eens na te rekenen. Hoeveel extra behandelingen moet je geven om de investering terug te verdienen? Dat blijken er toch vaak heel veel meer te zijn. Is de aanschaf dan de juiste keuze? Hiermee wil ik zeker niet zeggen dat je het niet moet doen, maar maak een bewuste keuze.’

Rinus van Bergeijk geeft een aantal tips voor het ontwikkelen van een strategisch beleid:

• Maak een doorsnee van je praktijk;
• Breng de veranderingen in je omgeving in kaart;
• Beantwoord deze basisvragen: wat vind ik belangrijk, waar wil ik met mijn praktijk naartoe, wat kan ik, ben ik flexibel genoeg om de nodige aanpassingen te maken?;
• Sta stil bij vragen als: hoe ziet mijn praktijk er over vijf jaar uit, welke patiëntenpopulatie heb ik dan, wil ik groeien of niet, hoe communiceer ik met patiënten, heb ik voldoende praktijkruimte, voldoende en het juiste personeel?;
• Kijk niet achteruit maar vooruit;
• Ken het verschil tussen een hype en een trend;
• Als iets niet werkt, stop er dan mee.

Meer informatie: Rinus van Bergeijk, Feducon en Gezondheidscentrum Goverwelle