Wie heeft de regie in de ouderenzorg?

 

‘Het nieuwe oud’ was de titel van het symposium dat de huisartsenkaderopleiding Beleid en Beheer op 3 november organiseerde. Het leven van oudere mensen zag er dertig jaar geleden namelijk heel anders uit dan nu. In de jaren 80 en 90 woonden in Nederland, in vergelijking met andere Europese landen, extreem veel mensen in een ouderenzorginstelling, vertelde Freek Lapré van Tias Business School. Er was een woningtekort waardoor het gunstig was om ouderen in verzorgingshuizen te plaatsen en aardgasbaten maakten dat betaalbaar. Hierdoor kwam de ouderenzorg in het medische domein terecht.

 

Regie
Omdat de kosten van ouderenzorg onhoudbaar hoog bleken, is het tegenwoordig overheidsbeleid om ouderen zo lang mogelijk thuis te laten wonen met zorg in de wijk (en in de toekomst met meer technologie). Lapré betwijfelt of het nu nog wenselijk en betaalbaar is om de ouderenzorg in het medische domein te houden. In veel andere landen is ouderenzorg een maatschappelijke verantwoordelijkheid van burgers voor elkaar en van ouderen voor zichzelf. Moet de eerste verantwoordelijkheid voor ouderen wel bij de huisarts liggen, vraagt hij zich af.
 
Dat vindt Raf Hirsch, gepensioneerd huisarts, voorzitter Raad van Bestuur Stichting Gezondheidscentra De Bilt (GhcDB), zeker wel. In het ouderenzorgproject dat GhcDB initieerde, is ervoor gekozen om alle zorg aan ouderen volledig door de huisarts te laten regisseren. Hiervoor worden speciaal getrainde verpleegkundigen ingezet die de huisarts ondersteunen. De oudere heeft zo één aanspreekpunt en werk wordt niet dubbel gedaan doordat de inzet van alle professionals gecoördineerd wordt. Alle ouderen die daarvoor na een screening in aanmerking komen, krijgen proactief extra zorg aangeboden.

 

Kwaliteit
Het project in De Bilt loopt inmiddels 8 jaar en alle deelnemers zijn er blij mee. Toch blijkt het wel lastig om de resultaten aantoonbaar te maken. Hoe meet je de kwaliteit van ouderenzorg? Meten we eigenlijk wel de juiste dingen?

Lapré denkt dat de nieuwe situatie, waarin mensen zo lang mogelijk thuis wonen, vereist dat we ook op een andere manier kijken naar wat goede zorg voor ouderen inhoudt. In de ouderenzorg is risicomijding te veel centraal komen staan. Efficiency en veiligheid zijn de graadmeters van kwaliteit geworden, terwijl het eigenlijk om kwaliteit van leven zou moeten gaan, vindt Lapré. Hirsch beaamt dit en verwijst naar het concept van positieve gezondheid (Machteld Huber). Hij wil persoonsgerichte zorg die tot doel heeft de patiënt weer in zijn kracht te zetten

 

Voor het ouderenzorgproject in De Bilt is nog geen structurele financiering gevonden: de ene subsidie wordt aan de andere geknoopt. Misschien moeten we de ketenzorg maar opheffen, suggereert Hirsch, dan komt er veel geld vrij voor projecten als deze.

 

Afstudeerprojecten
Naast de twee presentaties over ouderenzorg, presenteerden de afstudeerders ook de posters over hun projecten. Om de opleiding succesvol af te ronden moesten de huisartsen in hun eigen regio een project opzetten dat de zorg verbetert en/of kosten bespaart. De publieksprijs werd gewonnen door Ninon Higham en Manon Bleumink voor hun project over horizontaal doorverwijzen in Zwolle. De eerste prijs ging naar Michiel van Zadelhoff en Evelien van der Schoor met hun pleidooi voor meer aandacht voor Medisch Leiderschap in de huisartsenopleiding.
U kunt beide posters onderaan dit artikel downloaden.