Tandarts Michiel Lieshout: ‘Begin met laaghangend fruit als je wilt verduurzamen’

maandag 1 november 2021

timer 4 min

Foto: Michiel Lieshout bij Tandartsenpraktijk Lansingerland (c)

Tijdens het congres Mondzorg Praktijk Anno Nu – op 5 februari online – delen tandarts Michiel Lieshout en Alexander Tolmeijer van Dentiva hun kennis over duurzaamheid in de mondzorgpraktijk. Op meerdere fronten is Lieshout actief: in zijn eigen praktijk, samen met de beroepsorganisaties en producenten. ‘Duurzaam denken moet een criterium worden in de hele keten, bij degenen die produceren en gebruiken.’

Het onderwerp duurzaamheid houdt tandarts Michiel Lieshout al een tijd bezig. ‘Ook bij mijn jongere collega’s merk ik gelukkig interesse voor het onderwerp. Duurzaamheid zit bijna in hun DNA. Bij sommige oudere collega’s proef ik juist iets van: Leuke hobby joh, maar daar hoef ik niets mee, fijn voor mijn buurman.’

Dat weerhoudt Lieshout er niet van om duurzame stappen te nemen, zijn kennis te vergroten en te delen met vakgenoten. ‘Ook steeds meer instanties en beroepsverenigingen agenderen duurzaamheid. De KNMT, NVM en ONT hebben een werkgroep duurzaamheid in het leven geroepen. Volgend jaar zijn er meerdere congressen gepland over dit thema.’

e-Handboek

Lieshout vertelt dat het onlangs verschenen e-boek De Groene Huisartsenpraktijk, een hulpmiddel voor huisartsen die hun praktijk willen verduurzamen, momenteel bewerkt wordt voor zorgverleners in de mondzorg. ‘Ik verwacht dat het binnen enkele maanden klaar is. Dit boek neemt je helemaal mee in de diverse stappen die je kunt zetten om je praktijkvoering te verduurzamen en geeft uitleg over de mogelijkheden die je daartoe hebt.’

‘Afval kan trigger zijn’

Waar begin je, zullen veel tandartsen zich afvragen. ‘Begin met het vormen van een idee, begin met laaghangend fruit. Kijk bijvoorbeeld naar de hoeveelheid afval in je praktijk. Zo begon het bij mij ook. Het afval werd voor mijn deur verzameld en in de kliko afgevoerd. Dat was voor mij een trigger. Ik bedacht me dat al het materiaal dat we in onze praktijk gebruiken uit de hele wereld naar ons is verstuurd, wij gebruiken het eenmalig en wij sturen het weer als afval terug.’

Hergebruiken

Lieshout adviseert daarbij eerst de bestaande processen na te gaan: ‘Is die wattenrol, die je bij elke behandeling standaard op je tray hebt liggen, wel echt nodig? Daarnaast kun je bedenken of er zaken zijn die je langer of nogmaals kan gebruiken. Kan je het cofferdam lapje of de microbrush nogmaals gebruiken bij eenzelfde behandeling? Zo kun je de afvalstroom reduceren. Ook is het van belang om naar de normale afvalstroom te kijken. Denk ook aan folie, dozen en ander verpakkingsmateriaal; dit kan via de juiste afvalverwerker hergebruikt worden.’

Duurzame gedachte

Veel materialen en hulpmiddelen in de mondzorg zijn gemaakt van verschillende soorten plastic. ‘In het hele proces is handigheid een belangrijkere rol gaan spelen dan het produceren van afval. De duurzame gedachte moet een criterium worden in de hele keten: bij degenen die het produceren én gebruiken’, benadrukt Lieshout. Hij vertelt dat hij al in gesprek is met de organisatie die de producenten in de mondzorg vertegenwoordigt. ‘Het zou mooi zijn als in elke stap van het productieproces duurzaamheid als criterium wordt meegenomen, dat er gekeken wordt naar verspilling en naar de afvalkant van het product. Dat elk product getest wordt op hoe lang het meegaat en op de impact op het milieu. Kan het hergebruikt worden, gerecycled, zodat er weer een nieuwe grondstof van kan worden gemaakt? Dan heb je een circulaire en duurzame keten!’

Duurzaam pand

Afval staat in de top drie van zaken die verduurzaamd kunnen worden. ‘Maar denk ook aan energiebesparende maatregelen, zoals het goed isoleren van je pand of de aanschaf van zonnepanelen. Zeker als je gaat verbouwen, een nieuw pand laat bouwen of een bestaand pand overneemt, is het verstandig om hier goed naar te kijken. Ga na wat er in de wijk gebeurt, wat de gemeente doet en wat de subsidiemogelijkheden zijn. Ook banken springen hier tegenwoordig op in. Je kunt een betere deal sluiten en een voordelige hypotheek krijgen als je je pand gaat verduurzamen.’ Lieshout wijst op nog iets: ‘In 2023 moeten alle kantoorpanden met een oppervlakte van meer dan 100 m2 energielabel C hebben en in 2030 energielabel A. Voor mondzorgpraktijken is dat nog niet het geval maar dat gaat ongetwijfeld komen. Daar moet je in je plannen nu al rekening mee houden.’

Met een aantal bedrijven is Lieshout een pilot gestart om van gebruikte mondmaskers weer grondstof voor een nieuw product te maken. 'We starten in de regio Amsterdam. Het is een complex proces waarbij elke stap in de keten doordacht moet worden genomen; van verzamelen, vervoeren tot verwerken. We hopen dat het uiteindelijk een landelijk proces kan worden. Daarnaast leren we hierdoor hoe we eventueel ook andere afvalstromen kunnen scheiden en weer kunnen verwerken', vertelt Lieshout.

Reizen naar de praktijk

Uit onderzoek blijkt dat er ook veel winst valt te behalen uit het reizen naar de praktijk. ‘Ik zie dat sommige patiënten voor kleine afstanden de auto pakken. Dat vinden ze heel normaal. Soms zeg ik daar wat van. Ik heb een enquête klaarliggen om een beeld te krijgen van hoe mijn patiënten hier over denken. Of ze wat vaker de auto willen laten staan. Ook hier kan het geven van informatie helpen in de goede richting.’