‘Duurzame tandarts’ Edwin Wiersema: ‘Duurzaamheid is voor ons wel vanzelfsprekend’

Tandartspraktijk Wiersema in Westerbork staat op de rand van een heel gewoon bedrijventerrein en een normale woonwijk. De praktijk zelf ziet er van de straatkant allesbehalve bijzonder uit. Het bijzondere aan de praktijk zit achter de hoge voorgevel en ligt op het dak: de praktijk is energie-neutraal opgezet, volledig geïsoleerd, onderhoudsarm gebouwd en voorzien van een warmtepomp. En op het schuin aflopende lessenaarsdak – gericht op het zuiden – liggen liefst honderd zonnepanelen.

Wiersema greep de ontvlechting van zijn vroegere maatschap in 2013 aan om de praktijk duurzaam te vernieuwen. ‘We kozen voor honderd panelen, omdat meer alleen mogelijk zou zijn als we een zwaardere aansluiting op de meterkast zouden aanleggen. Daarvan zouden de kosten veel hoger liggen dan de panelen opbrengen. Op dit moment leveren de zonnepanelen nog tien tot twintig procent meer op dan we aan stroom verbruiken. Na 2023 wordt dat anders, omdat dan de zogeheten salderingsregeling geleidelijk wordt afgebouwd. Die regeling betekent nu nog dat we de teruggeleverde stroom mogen aftrekken van de verbruikte stroom tegen hetzelfde tarief.’

‘Tot een minimum teruggebracht’

Zeven jaar geleden was de bouw van de duurzame praktijk echter niet vanzelfsprekend. Zo ontving de gemeente zijn plan met al die zonnepanelen niet met gejuich. ‘Ik kwam daar als ondernemer om een volledig klimaatneutraal pand neer te zetten. Ik kreeg te horen dat dat pand dan zo gebouwd moest worden dat de zonnepanelen vanaf de straat niet zichtbaar waren. Ze zeiden: "We moeten er rekening mee houden dat er ooit een ander energiesysteem komt.”’

Sindsdien heeft de bouw van zonne-energie juist een enorme vlucht genomen, zo blijkt. ‘Zonnepanelen schrijf je in zeven tot tien jaar af en dat betekent dat het nu geld gaat opleveren. Maar daar ging het niet om’, zegt Wiersema. ‘Een warmtepomp, die de warmte van buiten naar binnen brengt, is natuurlijk ook een item tegenwoordig, maar die hadden wij toen al.’ Wat alle energievoorzieningen opleveren kunnen patiënten aflezen op een display in de wachtkamer.

Wiersema ontwierp de praktijk met aluminium kozijnen en stalen beplating aan de buitenkant, zodat onderhoudsbeurten aan het schilderwerk niet nodig zijn. Duurzaam is bovendien de mogelijkheid om de praktijk uit te breiden met meerdere behandelkamers, zonder dat er iets aan de huidige indeling hoeft te worden veranderd. ‘Naast zonnepanelen en  driedubbelglas zijn er nog genoeg zaken waarmee bestaande praktijken kunnen verduurzamen’, schetst Wiersema en hij verwijst naar 15 cm dikke isolatielaag in de wanden. ‘Daarmee hebben we het energieverbruik tot een minimum teruggebracht. Dat kun je ook toepassen als je in een bestaand pand zit. Net als het aanbrengen van ledverlichting en het scheiden van afval.’

‘Aannemer uit de straat’

Duurzaamheid heeft in de ogen van Wiersema namelijk alles te maken met gedragsverandering , opvoeding en gewoonten. ‘Ik kan mij enorm verbazen over het huidige woon-werkverkeer. Iedere morgen rijden er 300 busjes met bouwvakkers naar het zuiden en 300 busjes naar het noorden. Iedereen werkt op andere plaatsen. Er wordt zo ontzettend veel gereisd en er ontstaan enorme files. Mijn eerste wens bij het bouwen van de nieuwe praktijk was dan ook om de aannemer aan de overkant van de straat te vragen om de praktijk te bouwen. Hiermee heb je al enorme winst geboekt.’

Ook in zijn praktijk werkt Wiersema aan de bewustwording door zoveel mogelijk afspraken te maken met het hele gezin. Als het hele gezin één afspraak krijgt, scheelt dat enkele auto- of fietsritten. De praktijk heeft een patiëntenbestand van 3000 patiënten, die allemaal binnen een straal van 15-20 kilometer wonen. Wiersema neemt geen patiënten aan die verder weg wonen. Ook het reisgedrag van medewerkers is voor Wiersema een punt van aandacht. Personeel zoekt hij zo veel mogelijk in de buurt, wat lastig is gezien het grote tekort aan zorgpersoneel. Onlangs verzocht hij een medewerker, die op een uur afstand woonde,  na twee jaar om een baan in de eigen regio te zoeken.

Dit is het eerste deel van het interview met Edwin Wiersema, dat binnenkort in MedischOndernemen 1, 2020 verschijnt. Foto: Martine Sprangers

Zie ook: Show je praktijk: Duurzame tandartspraktijk Edwin Wiersema in Westerbork

Door Martin Zuithof en Lisanne Blitterswijk. Foto: Edwin en Sharon Wiersema. Foto door: Martine Sprangers.