Rechtsvormen deel 5: de coöperatie
In de vorige afleveringen hebben we gekeken naar de eenmanszaak en de contractuele rechtsvormen: de maatschap en de afgeleiden daarvan. De coöperatie is een heel ander type rechtsvorm. De coöperatie is namelijk een rechtspersoon. Dat houdt in dat de coöperatie een zelfstandig drager van rechten en plichten is. Dat heeft gevolgen voor de aansprakelijkheid van degenen die hierin participeren.
De coöperatie is in de basis een vereniging waarvan u lid kunt worden. Voor een groot deel zijn de wettelijke regels uit het verenigingsrecht op de coöperatie van toepassing. Maar een coöperatie is meer. Lid worden van een coöperatie doet men vanuit gedeeld belang. Als huisarts wilt u graag de weekenden vrij hebben en zo mogelijk ook ’s avonds en ’s nachts niet gestoord worden. Een eigen belang. Maar ook een belang dat alle huisartsen hebben. Door het opzetten van een centrale huisartsenpost is het eigen belang een gedeeld belang geworden. De coöperatie sluit daar goed op aan.
Juridische aspecten
De juridische definitie van de coöperatie geeft dat al aan:
'een coöperatie is een vereniging die zich ten doel stelt in de stoffelijke belangen van haar leden te voorzien krachtens overeenkomsten met hen gesloten in het bedrijf dat zij te dien einde te hunnen behoeve uitoefent' .
Vertaald naar de centrale huisartsenpost: u wordt lid van een coöperatie die zich ten doel stelt in de waarneming van huisartsen te voorzien. U sluit een overeenkomst en uw waarneming is geregeld in de door de coöperatie gedreven centrale huisartsenpost (het bedrijf dat de coöperatie te dien einde uitoefent). De centrale huisartsenpost is maar een voorbeeld maar zo zijn er uiteraard meer te noemen. Te denken valt aan een centrale tandartsenpost of een gezamenlijke inkooporganisatie van apothekers.
De coöperatie wordt opgericht bij notariële akte. In die notariële akte worden de statuten vastgelegd. Vervolgens wordt de coöperatie ingeschreven in het handelsregister.
Zeggenschap en aansprakelijkheid
De leden van de coöperatie zijn tegelijk haar financiers. Zij zijn verantwoordelijk voor de betaling van de kosten van oprichting en instandhouding. Daarom heeft de algemene (leden)vergadering in de coöperatie ook de hoogste zeggenschap. De algemene vergadering benoemt en controleert het bestuur.
Dat brengt aansprakelijkheid met zich mee: de leden zijn aansprakelijk voor de tekorten van de coöperatie. Gaat de coöperatie een lening aan, die zij niet kan terugbetalen of gaat het failliet, dan zijn de leden aansprakelijk voor de tekorten. Dit is de wettelijke aansprakelijkheid.
Voordat u denkt dat deze samenwerkingsvorm niet (meer) interessant is, moet u weten dat die aansprakelijkheid door middel van de statuten kan worden beperkt en zelfs geheel kan worden uitgesloten. Dat laatste is feitelijk de standaard. Bij nagenoeg alle coöperaties is de aansprakelijkheid van de leden geheel uitgesloten. Dat betekent dat de coöperatie alleen zelf kan worden aangesproken voor haar tekorten. Het spreekt voor zich dat de beroepsaansprakelijkheid wel bij de individuele leden blijft berusten.
Fiscale aspecten
De coöperatie is over haar winst vennootschapsbelasting verschuldigd. Als aan de daaraan gestelde voorwaarden wordt voldaan, is aan de leden (natuurlijke personen) uitgekeerde winst aftrekbaar voor de vennootschapsbelasting. De individuele leden (natuurlijke personen) zijn over hun winstaandeel inkomstenbelasting verschuldigd. Keert de coöperatie winst uit aan een BV of een ander vennootschapsbelastingplichtig lichaam, dan is die winstuitkering voor de coöperatie niet aftrekbaar. De BV of dat andere lichaam hoeft dan echter over die ontvangen winstuitkering geen vennootschapsbelasting te betalen. Dit is op grond van de deelnemingsvrijstelling.
Samenvatting
De coöperatie is de ideale rechtsfiguur voor grotere samenwerkingsverbanden. De zeggenschap over de coöperatie berust bij de leden. De bijbehorende aansprakelijkheid kan geheel worden uitgesloten.
Wim Boerman
Van Ree Finance Consultants BV
Bij het thema van dit artikel betrokken organisaties
Meer artikelen met dit thema
Veel kritiek op aangekondigde zzp-wet Vbar
24 nov 2023 3 minDe internetconsultatie over het wetsvoorstel Verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (…
Persoonlijk advies in 'de fiscale kamer’ bij Mondzorgpraktijk Anno Nu: ‘Goed moment om stil te staan bij fiscale veranderingen’
17 nov 2023 4 minSpencer Buitink, belastingadviseur bij VvAA, geeft bij Mondzorgpraktijk Anno Nu op 9 december in ‘de fiscale…
Een-op-een speedconsults bij Mondzorgpraktijk Anno Nu: ‘Werkgeversadvies - voor al uw arbeidsrechtelijke vragen’
15 nov 2023 4 minAls praktijkhouder van een mondzorgpraktijk draagt u niet alleen de verantwoordelijkheid voor patiëntenzorg,…
Eerstelijnscoalitie over jaarverantwoording: Breid de pauzeknop uit naar alle aanbieders
9 nov 2023 3 minDe Eerstelijnscoalitie dringt erop aan om de pauzeknop voor de jaarverantwoording uit te breiden naar alle…
Zorgbranche stelt maatregel tegen schijnzelfstandigheid zzp'ers uit
9 nov 2023 3 minDe Brancheorganisaties Zorg (BoZ) stellen de implementatie van strengere eisen om schijnzelfstandigheid van zzp…
Geen uitstel van intern toezicht Wtza, signaleert KNMT
27 okt 2023 3 minMinister Helder (VWS) kondigde eind september aan dat er een verkenning komt naar de verplichting voor…
Arie Kreule (VvAA) bij Mondzorgpraktijk Anno Nu 2023: ‘Wtza: wat moet nu nog wel?’
26 okt 2023 3 minArie Kreule, jurist bij VvAA, gespecialiseerd in ondernemingsrecht, staat klaar om de parallelsessie 'Wtza: wat…
Reactie toevoegen