Bob van Ravensberg (Fysiovakbond FDV): ‘Leden zijn bereid met de cao een doorstart te maken’

Bob van Ravensberg (39) is inmiddels zeven jaar voorzitter van de Fysiovakbond FDV. Een nieuwe cao voor fysiotherapeuten in de eerste lijn is een van de grote uitdagingen van deze organisatie. De bond, met liefst 4500 leden, was tot voor kort nog onderdeel van de KNGF. ‘Als je een cao wilt ondertekenen, moet je zelfstandig zijn’, zegt Van Ravensberg. ‘Het is gezond dat een vakbond zelfstandig is. Ook om iedereen duidelijk te maken dat wij de belangen van de werknemers in de fysiotherapie vertegenwoordigen.’

87 procent van de leden heeft zich inmiddels uitgesproken voor het pakket dat er nu ligt. Komt er dus snel een cao?
‘Veel collega’s zijn tevreden, maar ook kritisch. Begrijpelijk, want de cao zoals we die beogen, doet nog steeds geen recht aan de functie van fysiotherapeut. Als je objectief kijkt naar de functie in de functiewaardering FWG 55, in de cao van de ziekenhuizen, de VVT of andere cao’s, dan zitten wij daar nog echt onder. Werkgeversvereniging Fysiotherapie wilde kijken of we met het huidige tarief tot een cao kunnen komen en daarin zijn we meegegaan. Met dat tarief hebben we geprobeerd dit arbeidsvoorwaardenpakket bij elkaar te onderhandelen. Dat betekent wel dat wij nog een stuk onder de cao van de ziekenhuizen zitten. De intentie van beide partijen is nu dat we gekoppeld aan die cao’s met alle stakeholders er binnen een paar jaar naartoe werken dat de cao ziekenhuizen ook in de eerstelijns fysiotherapie gaat gelden.’

'De secundaire arbeidsvoorwaarden zijn het belangrijkst, want het loon zit echt flink onder de cao ziekenhuizen'

De leden hebben ingestemd met het perspectief dat het de komende jaren beter wordt. Hoeveel zit deze cao nog onder die van de ziekenhuizen? 
‘In dit voorstel zijn de secundaire arbeidsvoorwaarden het belangrijkst, want het loon zit echt flink onder de cao ziekenhuizen. Dat betreft vooral het loon als je wat langer in dienst bent en ook de pensioenparagraaf is een stuk minder. De concept-cao gaat uit van dertien treden, net zoals bij de ziekenhuis-cao. De bedoeling was om de nieuwe cao gelijk te laten lopen met die van de ziekenhuizen, maar dat bleek niet mogelijk. Een vergelijking is daardoor moeilijk, maar het loon zit er grofweg 17% onder.’

De leden van de Fysiovakbond nemen op dit moment genoegen met een gemiddeld 17% lager salaris?
‘De afgelopen decennia hebben de arbeidsvoorwaarden stilgestaan, waardoor het verschil nog veel groter is. Met de cao komt er perspectief dat er echt stappen vooruit gemaakt worden. Belangrijk is de pensioenparagraaf, want dat wordt vaak vergeten. De ziekenhuizen hebben een eigen pensioenfonds, maar wij hebben een beroepspensioenfonds waarvan de inleg veel lager is. We hebben afgesproken dat 25% voor de werkgever is, met een groei richting 50%, maar dat is nog steeds van een veel lagere inleg als je het vergelijkt met het pensioenfonds van de ziekenhuizen. Dat is wel belangrijk voor werknemers, maar dat voelen ze vaak niet direct, omdat het pensioen in de toekomst ligt. We moeten ons hard blijven maken voor het pensioen.’

Is de uitdaging dat jullie een grotere bijdrage van werkgevers vragen of kijken jullie naar meer partijen?
‘De werkgevers hebben die intentie al uitgesproken. Wij willen allemaal dat de arbeidsvoorwaarden gelijk komen, maar dat moet wel betaalbaar zijn. De uitdaging is dat we daar als gehele branche naar kijken. Daarvoor zijn de werkgevers nodig, maar ook de zorgverzekeraars en de overheid, zodat iedereen bijdraagt om te zorgen dat arbeidsvoorwaarden gelijk getrokken worden met de tweede lijn. Bij het Integraal Zorgakkoord zie je dat de minister bij hoog en laag roept dat de eerste lijn zo belangrijk is. Daar hoort dan ook een kostenplaatje bij. Dat betekent ook dat fysiotherapeuten en andere eerstelijns zorgberoepen arbeidsvoorwaarden moeten hebben die aansluiten op de tweede en derde lijn. Dat gesprek is er nu met de zorgverzekeraars en de minister.’

'De minister roept bij hoog en laag dat de eerste lijn zo belangrijk is. Daar hoort dan ook een kostenplaatje bij.'

Qua indexering loopt de fysiotherapie jaren achter. Is dat nog wel in te halen? 
‘Sinds 2005 is er een vrije markt binnen de fysiotherapie. Als je kijkt wat de inflatie heeft gedaan, kan je zeggen dat er geen enkel jaar een oprechte indexering is toegepast en er elk jaar ingeleverd is. Dat moet uit de lengte of breedte komen en dan zie je dat dat vaak neerkomt op de arbeidsvoorwaarden. Daar moeten we met z'n allen mee stoppen: we moeten ons niet als werknemers en werkgevers tegen elkaar uit laten spelen. We moeten constructief met alle stakeholders het gesprek aangaan, omdat we met dit belangrijke beroep niet in een armoedeval willen terechtkomen. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat zo'n belangrijke speler op de zorgmarkt, de zorgprofessional die Nederland in beweging houdt, gewoon normaal oké verdient? 

Hoe moeten overheid en zorgverzekeraars dan bewegen?
‘Als je kijkt naar de zorginkoop, is het zo dat zorgverzekeraars een contract aan de praktijkhouders aanbieden, waarbij de onderhandelingsruimte voor veel praktijkhouders miniem is, omdat het vaak kleine spelers zijn. Dat is het verhaal over tekenen bij het kruisje. De Autoriteit Consument & Markt moet daarover uitspraak kunnen doen, zodat die disbalans een beetje rechtgetrokken mag worden.’
‘Ik denk daarnaast dat we terug moeten naar een systeem waarbij Zorginstituut Nederland een bindend advies geeft over de tarifering, waarbij in ieder geval het arbeidsvoorwaardendeel geoormerkt wordt. In 2018 is in een rapport van Gupta aangegeven dat het tarief 38 euro moet zijn en dat was nog voor de heftige inflatie die we het laatste jaar hadden. Dat rapport was een objectief onderzoek dat op de plank is beland, maar serieus genomen moet worden.’

Wat is er goed aan de nieuwe concept-cao?
‘De laatste cao stamt uit 2004. Je kunt je voorstellen dat als je negentien jaar geen cao hebt gehad, dat er wildwestpraktijken zijn ontstaan. Een hele grote groep fysiotherapeuten blijkt gewoon niet hun vakantiedagen uitbetaald te krijgen. Ook is er bij velen structureel sprake van twee wachtdagen bij ziekte. Dat is niet van deze tijd, bestaat in geen enkele andere cao en past niet bij ons beroep. Als je ziek bent, ben je ziek en dan moet je niet met de groep naar patiënten toe gaan.’
‘Ik vind het ook heel dapper van de werkgevers, dat zij echt zijn gaan kijken naar de scholingsparagraaf. Daarin wordt nu gezegd dat de scholing in tijd en geld vergoed moet worden. Dat vind ik heel positief en daarnaast zijn er kleinere dingen verbeterd, zoals reiskosten. Bovendien wordt nu serieus gekeken naar pensioenopbouw. Ook dat is een belangrijke stap in het gesprek over hoe we naar goede arbeidsvoorwaarden groeien.’

'Laten we constructief kijken wat er nodig is om als fysiotherapie weer een professionele sector te worden'

Welke hobbels moeten nog genomen worden?
‘Allereerst zijn er nu gesprekken met zorgverzekeraars en de Autoriteit Consument & Markt, om te kijken hoe we uit de houdgreep waar de fysiotherapie inzit, kunnen komen. Mijn beeld is dat zorgverzekeraars constructief dat gesprek aan willen gaan. Ze zullen echt boter bij de vis moeten doen, zodat er weer vertrouwen ontstaat. Wat ik ook belangrijk vind is dat er een einde komt aan de verdeeldheid in de branche. We moeten nu de neuzen dezelfde kant op krijgen. Laten we constructief kijken wat er nodig is om de fysiotherapie weer een professionele sector te laten worden. Doen waar we goed in zijn: goed zorg verlenen.’

Hoe ziet het tijdspad naar een nieuwe cao er uit?
‘Dat hangt af van de resultaten van de gesprekken. Voor ons is het pionieren, het is een unieke situatie. Wat belangrijk is, dat alle stakeholders achter de schermen keihard met elkaar bezig zijn. Werkgevers, werknemers, zorgverzekeraars, ACM, KNGF, SKF, iedereen doet hierin mee. Iedereen weet dat dit nodig is voor Nederland. Ik ben blij met de politieke wind die we nu meehebben. Minister Kuipers heeft met het Integraal Zorgakkoord de eerste lijn de wind in de rug gegeven. Het belang van die eerste lijn, en ook de daarbij passende arbeidsvoorwaarden, wordt steeds duidelijker.’

Wanneer zou die cao er kunnen liggen?
‘Ik vind dat een hele lastige. Ik kijk naar de mensen die vooraan staan in het gesprek met de zorgverzekeraars en de politiek. Als vakbond gaan we niet over de tarieven en zijn we geen partij bij de onderhandelingen over de contracten. Wij willen een constructieve partner zijn, maar we zien wel dat er iets nodig is om in beweging te komen.’

Links:

• Kleinbedrijf Index Fysiotherapie: ‘Te hoge werkdruk en geen geld voor innovatie’, 5 juli 2023
• Praktijkhouder pleit voor betere regulering tarieven fysiotherapie: ‘Maak een plan van aanpak met deskundigen’, 13 januari 2023
• Guido van Woerkom (KNGF): ‘Neem fysiotherapie op in basisverzekering’, 22 november 2022
• Daan Spanjersberg (Werkgevers Fysiotherapie): ‘Het fysiotarief moet eigenlijk 20-25 procent omhoog’, 10 november 2022